urartular i. ö. i. binin başlarında van gölü çevresinde bir devlet kurmuşlardır. en güçlü dönemlerinde urartu devletinin toprakları urmiye gölünden fırat nehri vadisine, kafkasya’nın güneyindeki gökçegöl, aras nehri vadisi ve karadeniz’in doğu sahillerinden musul’a, halep’e, akdeniz’e kadar uzanan geniş bir alanda idi. urartu toprakları yüksek ve kayalık dağlarla çevrili düzlüklerden, platolardan, dar ve derin vadilerden meydana gelmiştir. doğu anadolu’nun sert doğa koşullarına uymak zorunda kalan urartular hayvancılık ve ziraatte başarılı olmuşlardır. doğu anadolu bölgesi hayvan yetiştirilmesine uygun olduğu kadar ziraate de elverişli ovalara ve zengin maden filizlerine sahiptir. bölgenin bu doğal zenginlikleri, mezopotamya kavimlerinin eski zamanlardan beri dikkatini çekmiştir. bundan dolayı bu topraklar sık sık asur akınlarına uğramıştır. bu akınlara karşı koymak zorunda kalan urartular i. ö. i. binin başlarında birleşerek merkezi bugünkü van (tuşba) olan urartu devletini kurmuşlardır.
urartular, tuşba ya da bian denilen şuan ismi van olan ilimizde yaşamışlardır. urartular, anadolu'da kurulan ilk çağ uygarlıklarından birisidir. çok tanrılı dini inançları vardır. persler ve medlerle savaşmışlardır. şamranaltı ve çavuştepe urartular'a aittir. ticaretle de ilgilenmillerdir. urartuca konuşmaktaydılar. urartular, burayı yerleşik hale getirip bayındırlık çalışmaları yapmışlardır. tarım ve hayvancılıkla da uğraşmışlardır.