yaşar kemalin baş yapıtı olarak değerlendirilen eser çukurova köylüsünün ağalığa karşı mücadelesini anlatır. yazarın ilk romanıdır. ince memed in konusu cumhuriyet döneminin ilk yıllarında geçer. anadolu halkının geri kalmışlığı, cahil bırakılmışlığı, köy hayatının sefaleti ve ağaların tüm yöreye tamamen hakim olması üzerine bu duruma karşı bir isyan öyküsüdür. toroslardan akdenize köyünden değirmenoluk köyünün insanları köylerinin dışına çıkmazlar. onun için buranın kendine has kanun ve töreleriyle yaşamaktadır. abdi ağa bu kanun ve töreleri koyar ve uygular. dışardan köye kimse gelemez ve karışamaz. köyün çocuklarından ince memed günlerdir abdi ağanın tarlasını sürmektedir ancak abdi ağa sürekli annesini ve kendisini dövmektedir. memed artık dayanamayacağını anlayınca her şeyi bırakıp kesme köyüne gider ve orada yaşayan bir köylü olan süleymana sığınır. memedin yaptığı bu kaçma eylemi aslında bütğn köy ahalisinin hayalidir. memed kışı kesme köyünde geçirir. orada çobanlık yapar. anasını ve köyünü özlemiş olmasına rağmen dönmemekte kararlıdır. bir gün köyünden bir tanıdık onu görür ve bu haberi memedin annesi döneye iletir. ancak haber köyde ağızdan ağıza yayılır ve abdi ağa durumu öğrenir. daha sonra abdi ağa süleymanın kapısına dikilir ve memedi alıp köye götürür. o yaz memed hasadı yapar ve abdi ağanın topraklarını sürer. abdi ağa ise ceza olarak ona hasadın dörtte birini verir. o kış memed ve anası çok zorluk çekerler.