yuğ, eski türklerde ölen kişinin arkasından yapılan törene verilen isimdir .genel anlamı ile bu şekilde tanimladığımızda yiğit birçok yerde ölen kişinin arkasından yakılan ağıt içinde kullanılmaktadır. fakat yüzden kesinlikle ölen kişinin ardından yapılan aralarında ağıt gibi birçok merasimi de kapsayan gelenekler bütününe verilen isimdir .yuğ törenlerinde ağu, yuğu ve sagu ismi verilen koşuklar okunurdu. bir kişi öldüğü zaman ölen kişi çadıra konur ve arkasından koyun , at veya sığır gibi hayvanlar kurban edilirdi .ölünün bulunduğu çadır çevresinde atlar ile 9 kez tur atılırdı. (bu hareketle ölünün ruhunun gökyüzüne çıkacağı düşünülür veya inanılırdı. ) akabinde ölen kişi toprağa gömülür ve gömüldüğü yere bazı heykelcikler dikilirdi. yine ölen kişinin savaşlarda öldürdüğü kişi sayısı kadar mezarının çevresine taş dikilir ve bu taşlara "balbal" ismi verilirdi. eski türklerde ölünün arkasından yapılan yuğ törenlerinde kopuz çalınır ve bu kopuzu çalmak için davet edilen yuğcu adı verilen yuğcular bulunmakta idi . bu yuğcular kopuz çalar aynı zamanda dansta ederlerdi. yuğ törenlerinde aynı zamanda beyaz giysiler çıkarılır yerine siyah giysiler giyilirdi. yuğu törenlerinde ayrıca yüz yırtmak , başa kül dökmek, saç yolmak gibi davranışlarda yapılmakta idi . yuğ törenlerinde toplanan ve cenazeye gelen kişilere yemek veya aşırı verilirdi . bu aşa ve yemeğe ise "yuğ besen " ve uygur türklerinde "üzüt aşı" gibi isimler verilmiştir. günümüzde halen devam eden ve cenazeye gelen kişilere cenaze sahipleri tarafından dağıtılan helva kültürü çok eskiye dayanmakta olup yuğ törenlerinde de bu helva bulunmakta idi .güvenç adı verilen bu helva o günden günümüze kadar bir kültür ve gelenek olarak gelmiştir. özellikle helva yapıp dağılmanın çok derin anlamları bulunmaktadır. ölümden sonra yeniden diriliş inancı o günde bulunduğundan dolayı ateş , su ve undan yapılan helva önemli bir yere sahipti . ölümden sonra yeniden dirilişi ifade etmekte idi.
yuğ cenaze törenidir. inançlarına göre yapılan bir takım ritüelleri olan geleneksel cenaze törenleriydi. ölüler en sevdiği eşyaları ile bir çadıra koyulur etrafında yüksek sesle dövünme biçiminde ağıt yakılıp at yarışları yapılır. daha sonra ceset ateşe verilir. külleri bir yıl kadar saklanıp daha sonra gömülür tekrar at yarışı yapılırdı. bu inançları doğrultusunda gelenek sebebiyle yapılan cenaze törenidir ve ölüm üzerine yapılır.
onların bayramı olduğu için yaparlar diye düşünüyorum