islamiyeti ilk kabul eden türk boyu karluklar ve ilk türk devleti ise karahanlılardır. türklerdeki göktanrı inancı müslümanlıktaki tevhid yani tek tanrı kavramı ile benzer özellikler gösteriyordu. türklerde de olduğu gibi islam’da da din adamları ayrıcalıklı bir sınıf teşkil ediyordu. cennet ve cehennem kavramları islam dininin ahiret inancı ile bağdaşmaktaydı. türklerdeki töreler müslümanlıktaki ahlak anlayışları ve kültürel yapı ile benzerlikler göstermekteydi. türklerdeki kurban ibadeti islam dininde de mevcuttu. şaman kültürü tasavvufu sabahçı karakterler cihat anlayışı ile bütünleşiyordu her iki toplumda da dinsel hoşgörü mevcuttu. eşitlik temizlik kadına verilen önem her iki inançta da birbirine benzerlik gösteriyordu. ipek yolundaki ticari işbirliği sağlaması da yakınlaşmayı sağlıyordu. türklerin askeri ve siyasal baskılarla karşılaşmasından islamiyeti seçmeleri islam dünyasına kolay uyum sağlamaları ve başarılı görevler yaparak zamanla islam dünyasının en aktif gücü olmalarını sağlamıştır. islam kültür ve uygarlıklarının gelişerek yaygınlaşmasına katkıda bulunmuştur. hazreti ömer döneminde 642 yılındaki nihavent savaşı sonrası islam coğrafyası türklere komşu olmuştur hazreti osman zamanında kafkaslardaki hazar türkleri ile sınır çatışmaları meydana gelmişti emeviler döneminde mücadele ve emevilerin milliyetçi politikaları yüzünden çıkan isyanlar ve 751 yılında abbasilerin talas savaşında işbirliği ve hoşgörülü politikaları türklerin kitleler halinde müslüman olmasını sağlamıştır
gök tanrı dini ile islamiyet arasındaki benzerlikler yanında talas savaşı sonrasında türk şehirlerinde ticaret yapmaya gelen araplar islamiyet dinini anlatıyorlardı. ve abbasilerin dostça yaklaşımları türklerin sempatisini kazanmalarini sağlamıştır. gök tanrı dini tek tanrıya, islamiyet dininde tek allah'a inanılıyor olması. her iki inanç için de ahiret inancı olması, ölümden sonra islamiyette iyilik ve sevap işleyenler cennet, günah işleyenler cehenneme gidiyor olmasi ve gök tanrı inancında da iyi insanların uçmag (cennet), kötü insanların tamu (cehennem) e gideceği inancı, her iki inanışta da kurban kesme, temizlik anlayışı, hırsızlık yalancılık, adaletsizlik, zina gibi davranışların suç olması , farklı inançlara hoşgörü göstermek, din adamlarını üstün görmemek, yine islamiyette ruhban sınıfı olmaması , islam dininde cihat ve gaza gibi yine tek tanrı inancında cihana hakim olma anlayışları ortak olduğu için islamiyet seçilmiştir.
türkler'in islamiyeti kabul etmesindeki en büyük sebep hoşgörülü bir din olmasıdır. türkler'in inançlarıyla islamiyetin birçok özelliği benzemekteydi. her ikisinde de gaza ve cihad anlayışının olması, kurban kesme inancının olması, cennet ve cehennem inancının olması gibi benzerliklerden dolayı türkler 751 yılında talas yani atlık savaşı sonunda öbek öbek islamiyeti kabul etmeye başlamıştır.