büyük selçuklu devleti (1040-1157)
selçuk bey, oğuz yabgu devletine bağlı bir sübaşı idi. vergi göndermeyince anlaşmazlık yaşandı. selçuk bey bu devletten ayrılmaya başladı.
islamiyeti kabul eden türkler türköen denirdi.
selçuk bey'den sonra başa tuğrul ve çağrı bey geçmiştir. tuğrul ve çağrı beyler harezm bölgesine giderek nesa ve serahsı gazneli mesut'tan almıştır. nişabur'a yerleşmişlerdir. ibrahım yinal serahs savaşından sonra tuğrul bey adına "essultanül muazzam" unvanıyla hutbe okutmuştur. onu sultan ilan etmiştir.
1040 dandanakan savaşı ile gazneli mesut yenilgiye uğratılmıştır. gazneliler yıkılma sürecine girmiştir.
horosan selçukluların eline geçmiştir kesin olarak.
tuğrul bey horodan emiri ilan edilmiştir.
merv başkent olmuştur.
eski türk geleneklerine bağlı kalarak devleti iki koldan idare etmişlerdir.
ülke batıya doğru genişleyince başkent rey kentine taşınmıştır.
1048 pasinler savaşı bizans ile selçuklular arasındaki ilk savaştır. savaşı bizans kaybetti.
bizanzla ilk antlaşma yapıldı.
istanbul'da bir cami yapılması kararı verildi. tuğrul bey adına bu camide hutbe okutturuldu. tuğrul bey daha sonra erciş ve muradiye'yi aldı. erzincan ve kars'a akınlar düzenlendi. şii büveyhoğullarına karşı abbasiler'i koruyunca halife kaim bi emrillah kurtarıldı. tuğrul bey ebu talip ve doğunun ve batının hüküdarı unvanlarını almıştır. tuğrul beyden sonra alp arslan geçti. alp arslan nizamülmülkü devlet kadrosuna aldı. ani kalesini fethetti. bu fetihtrn dolayı abbasi halifesinden ebul feth unvanını aldı.
bizansa bağlı vaspurgan ermeni krallığına son vermiştir. kardeşi kavurd'un kirman'da çıkardığı isyanı bastırmıştır.
1071 malazgirt savaşı yapılmıştır. bizans kral romen diogenes savaşı kaybetmiştir. bu savaşla birlikte anadolunun kapıları türklere açılmıştır. bu savaşa yurt açan savaşı da denmiştir. anadoluda türkiye tarihi başlamıştır.
ilk beylikler kurulmaya başlanmıştır.
melikşah döneminde devlet en parlak dönemini yaşamıştır.