little bighorn savaşı
little bighorn savaşı 25 haziran 1876 tarihinde general custer emrindeki 647 asker (7. süvari birliği) ile, montana'nın güneydoğusunda konuşlanmış lakota, sioux ve cheyenne'lerden oluşan kızılderili kavimleri arasında geçen savaş.
amerikalıların yıllar boyu kızılderilileri yaşadıkları topraklardan sürmeleri sonrasında 1868 yılında sioux'lar ile amerikan hükümeti arasında bir antlaşma imzalanmış ve bu antlaşmaya göre adı geçen bölgeni sioux'lara ait nolduğu belirtilmiştir. ancak bir kaç yıl sonra (1874) bölgede altın bulunduğunun duyulmasıyla beraber, bölgeye beyaz adam hücum etmek istemiştir. altına hücum emrini veren ise tahmin edilebileceği gibi custerdan başkası değildir. beyaz adamın montana topraklarından uzak duracağı sözünü verdiği bu antlaşmanın ihlali anlamına gelen bu olay, amerikalıların kızılderililere verdiği ancak tutmadığı sözlerden sadece bir tanesidir ancak adı geçen savaşa ön ayak olması açısından en önemlisidir..
amerikan hükümeti, altının bulunduğu ve daha evvel kızılderililerin olduğunu kabul ettiği toprakları kendilerinden satın almak istemiştir ve kavim liderleriyle görüşmüştür. ancak kızılderililer toprakların satılık olmadığını belirtmişlerdir. bunun üzerine amerikalılar kendilerine toprakları bir an önce terketmelerini aksi taktirde yakalandıkları taktirde "savaş esiri" konumuna düşeceklerini ve kan çıkacağı tehdidini savurmuşlardır.
1876 yılının nisan mayıs aylarında, amerikalılar 1500-1600 adamla bölgede kızılderili avını başlatmış ve yakaladıklarını söyledikleri gibi esir almamış, aksine öldürmüşlerdir. yapılan saldırıları haber alan kavimler, birlikten kuvvet doğar dürtüsüyle, kendilerini savunmak adına biraraya gelmeye karar vermişler little bighorn nehri civarında konuşlanmışlardır. bir birlik, beraberlik amacında olan yerliler, oluşturulan bu köyün lideri olarak sitting bull yardımcısı olarak ise crazy horse seçmişlerdir.
haziran 17'de, general crook yönetimindeki en az 1000 askerin, köyün güneyinde sadece 1 günlük mesafede bulunduğunu öğrenen kızılderililer, saldırmamayı seçmiş ancak kendilerine saldırıldığında harekete geçileceği kararını vermişlerdir. fakat, kızılderililerin kanında olan kahramanlık, onur gibi dürtülerle çoğunluğu gençlerden oluşan 500 kişilik bir grup askerlere saldırmış, 6 saat süren savaş sonrasında general crook yönetimindeki birliğe büyük zaiyat vermişlerdir. bu saldırı sırasında crook'un kendisi de yaralanmış, üstelik bölgeden uzakta konuşlanmış custer yönetimindeki birliğe saldırıya uğradıkları bilgisini göndermekte gecikmiştir.
saldırıyı takip eden haftada, little bighorn nehri kıyısında kurulan köye çevreden pek çok kızılderili katılmış, köyün nüfusu iyice artmıştır. köyün liderleri ise, köyün nüfusunun iyice artmasının beyaz adamı korkutmasını ümit etmiş böylece en azından bir süre daha özgür olarak yaşayacaklarını düşünmüşerdiler