bu konu oldukça geniş bir konudur insanı kamil derken anlatılmaya çalışılan şeyi kuranı kerim'den iktibas edecek olursak şudur kuranı kerim'de bir meleklerden üstün insandan bahsedilir birde esfele safilin aşağıların aşağısı olan insandan bahsedilir bu ikisini belirleyen ayırıcı etken ise birinin yaratılış amacına uygun kendini yaratana karşı itaatkar ve kur'an'ın anlattığı güzel ahlaka göre hareket eden bu hususta sadakat ve davranış sergileyen insanlar olmaları bir diğeri yani aşağıların aşağısı olarak nitelendirilen insan ise yeryüzünde kan şiddet ve bozgunculukla hüküm sürmeye çalışan allah'a isyan eden ve tamamen hayvani ve şehvani duygularıyla bu duygulara esir olmuş bir şekilde hareket eden insanlara verilen isimdir işte bunların arasında bir özellik daha vardır ki kuranı kerim insanı eşrefi mahlukat yani yaratılmışların en şereflisi olarak nitelendirir bu şerefe haiz olmak adına yine kur'an'da belirtilen imani derecelerden ilmel yakin aynel yakin hakkal yakin derecelerinden kalbi niyeti ve davranışlarıyla allah'a imanı yakını artmış olan ve yine kur'an'daki ifadesi ile nefsinin emrinden çıkan ve allah'ın emrine yönelen nefsi mutmainne nefsi raziye ve nefsi mardiye makamlarına ulaşabilmiş kalbindeki kötü hasletler terkini istese dahi geriye dönüşü mümkün olmayacak şekilde iyi vasıflara dönmüş imani ve ahlaki olgunluk sahibi insanlara insanı kamil denilir bunlar halk arasında veliler ya da tasavvufi ifadesiyle mürşidi kamillerdir fakat demin tanımlarken kalplerindeki kötü hasletler tamamen çıkmış derken bu insanlar günahsızdır anlamına gelmez çünkü islam'da ismet sıfatı yani günahsızlık vasfı sadece peygamberlere aittir bu insanlarda derecelerine göre günah işlerler allah bizi hakiki anlamda samimi kullarından eylesin.
tasavvufi bir kelime olan insanı kamil , olgun insan demektir. buradaki olgunluk ruhen gerekşi kademeleri aşıp saflığa erişmiş olmakla alakalıdır.