avrupa hun devletinin en çok bilinen hükümdarı attiladır
avrupa hun devletinin en iyi en parlak dönemini yaşatan hükümdarı atilla dır. roma imparatorluğunun taktığı lakap ise tanrının kırbacı lakabını almıştır. atilla romalılara karşı savaşmıştır. ve romalılari yenmiştir.
avrupa hun devletinin her hükümdarı bilinmekle birlikte en başarılısı ve en ünlüsü attiladır. babası hanedandan olan muncuk handır. babasını kaybetmesinin ardından amcası rua tarafından himayesine alınmış ve yetiştirilmiştir. gençliğinde kimilerine göre davet kimilerine göre dönemde çok kullanılan bir yöntem olan rehin verilme dolayısıyla roma da bulunmuştur. daha sonraları ahaytları boyunca çekişme içerisinde olacakları son romalı da denilen ünlü romalı general aetiusta vizigot ve hunlar elinde rehin olarak bulunmuştur. bu dönemde attila romalıları kültürel ve askeri anlamda yakından tanıma şansı olmuş, buda gelecekte kendisine büyük avantaj sağlamıştır. milattan sonra 434 yılınca amcası rua'nın ölmesi üzerine abisi bleda ile birlikte ortak hükümdar ilan edildi ve tahta çıktı. ilk olarak doğu romaya seferler düzenlemiş ve haraca bağlamıştır. kardeşinin ölmesi yada bizzat öldürmesi üzerine tek başına tahta çıkmıştır. güçlü bir karakter yapısı dolayısıyla boylar halinde yaşayan hunların ve bir çok cermen kavmini tamamen kendine bağlamış ve döneminde avrupanın en büyük gücü konumuna gelmiştir. bizanslı tarihçi priskos elçi olarak hunların yanına gönderilmiş, burada attila ile görüşmüş ve geri döndüğünde bunları kaleme almıştır. priskos'a göre; attila kısa boylu, geniş omuzlu, küçük gözlü, seyrek ve gri sakallı ve bronz tenli bir görünüme sahiptir. ismi konusunda da çeşitli ifadeler söz konusu olmakla birlikte,attila'nın gerçek yani doğum ismi olmayıp sonradan aldığı bir ünvan olma olasılığı vardır. bu özellik ilk dönemlerden itibaren tahta çıkan türk hükümdarlarda sıkça görülen bir husustur. en önemli iki seferini ise ömrünün son iki yılında yapmıştır. 451 yılında galya üzerine sefere çıkmış burada ezeli rakibi aetius komutasında roma ve vizigot birleşik ordusu ile karşılaşmıştır. yapılan savaş sonucunda iki tarafta çok ciddi kayıplara uğramış, vizigot kralı savaş alanında ölmüş ancak iki tarafta kesin bir netice elde edememiş ve geri çekilmiştir. bundan bir yol sonra attila bir kez daha ordusunun başına geçmiş ve batı romanın kalbine doğru yürüyüşe geçmiştir. bir yıl önce gerçekleşen catalaunum savaşında vizigot kralının ölmesiyle vizigot desteğinden mahrum kalmış olan romanın direk karşısına çıkacak gücü bulunmuyordu. bu yüzden attila dalmaçya kıyılarından başlayarak sırasıyla kuzey italyaya uzanmış ve önemli batı roma kentlerini yağmalamıştır. bu arada bologna hattında romalı general aetius elinde kalan roma lejyonlarıyla son bir savunma hattı kurmuş ve bu hatta attilayı durdurarak romaya ilerleyişini ortadan kaldırmak için bekleyişe geçmiştir. bu son mücadele beklenirken papa attila ile görüşme talep etmiş bu görüşme sonucunda attila geri çekilmiştir. ne konuşulduğu tam olarak bilinmese de bu konuda çok sayıda yorum yapılmaktadır. bu olaydan sonra yurduna dönen attila 453 yılında düğün gecesinde olasılıkla bir ciğer hastalığı yüzünden ölmüştür. bilinen üç oğlu vardır isimimleri sırası ile ilek, irnek ve dengiziktir.
attila dan başka bilinen hükümdarı yok zaten
avrupa hun devletinin hükümdarı atilladır. tanrının kırbacı diye anılmıştır bazı kaynaklarda da etzel diye anılır.italyaya kadar gidip italyayı da alacakken papanın ricası üzerine italyayı fethetmeden dönmüştür.
attila'dır. doğu roma'yı vergiye bağlamıştır. çok iyi bir savaşçıdır. o yüzdendir ki "tanrı'nın kırbacı"unvani verilmiştir