orhun yazıtlarında geçer.günümüzde moğolistan da bulunmaktadır.
türk kelimesi ilk olarak, köktürk devletinin en önemli hükümdarlarından biri olan bilge kağan zamanında yaptırılan orhun yazıtlarındaki metinlerde geçer. zaten bu metinler türk yazı dilinin ilk örneği olan şaheserlerdir.
bu metinler türk devlet adamlarının millete hesap verişi, devletle milletin karşılıklı vazifelerinin belirlenişi, içtimai hayatın ve türk kültürünün tasviri askerliğin esaslarının ortaya konuluşudur. taşa yazılmış bu yazıtlar üç tanedir. bilge kağan tarafından yaptırılmıştır. birincisi bilge kağan için, ikincisi ağabeyi kül tigin için, üçücüsü de büyük devlet adamı tonyukuk için yaptırılmıştır.
yazıtlar bugünkü moğolistan sınırları içindedir. etrafında türk kültürüne aiit heykeller, balbaylar, şehir kalıntıları, su kanalları vb. de bulunmuştur. bazı eserler parçalanmış ya da kırık dökük vaziyettedir.
kitabeler 1889 yılında rus tarihçi yardintsev tarafından bulunmuştur. uzun süre okunamamıştır. 1893 te danimarkalı bilim adamı thomsen, önce tengri, türk ve kül tigin kelimelerini çözmüş, bunlardan yola çıkarak tüm yazıtları okumayı başarmıştır. bu sayede orhun alfabesi de öğrenilmiş olmuştur.