tsunami yer kabuğunda meydana gelen kırılmalar sonucunda yeryüzünün sarsılması ve bu sarsılmadan dolayı deniz yüzeyinde dev dalgalar oluşmasıdır
evet arkadaşım çok güzel bir bilgi sorusu sormuşsun önce volkanizma ile başlayalım yer kabuğunun derinliklerinde bulunan magmanın yeryüzüne çıkmasına volkanizma denir volkanik olaylar sonucunda katı sıvı ve gaz maddeler çıkar katı madde ve lapilli denilen çakırlardan volkan bombası denilen çok animator yerlere kadar çeşitli büyüklükteki parçalardan oluşmaktadır bu parçalar üzerine düştüğü yapı ve canlılara zarar vermektedir gökyüzünü kaplayan kül bulutları hava ulaşımını engellemektedir bu küller yere düşerek yeryüzünün kül örtüsü ile kaplanması ne neden olur örneğin 79 yılında ve üzüm patlamasıyla pompei ve şehirleri volkan küllerin altında kalmış şehrin sakinleri bu olay sonucu yaşamını yitirmiştir geniş bir alanı kaplayan kül bulutları güneş ışınlarının yere ulaşmasını önleyerek yeryüzünde sıcaklığın düşmesine neden olur volkanik patlama ile sıcak yüksek sıcaklıklar geçtiği yerlerdeki her şeyi yakar kavurur canlılar ve yapıların etkisiyle yok olur volkanizma sonucu çıkan maddelerden biri de gazlardır bu gazlardan bazıları yüksek sıcaklıkta bazıları da zehirli olduğundan sızdıkları yerlerde canlılara zarar vermektedir örneğin 1902'de fransa'ya bağlı olan ve karayip denizinde yer alan martin adasındaki pr yanardağında meydana gelen volkanik patlama sonucu çıkan katı maddeler ve zehirli gazlardan oluşan kızgın bulutlar sen piyer şehrinde yaklaşık 30000 kişinin yaşamını yitirmesine neden olmuştur japoncada liman dalgası anlamına gelen tsunami dalgaları verilen addır büyük ölçekli can ve mal kayıplarına neden olan bu dalgaların oluşumu nedenleri deprem volkanizma deniz altındaki heyelan vardır deniz altında meydana gelen depremlerde fay hattı boyunca gerçekleşen çekmeler tsunami nin başlıca nedenleridir diğer bir deyimle normal ya da testi sonucu deniz tabanında gerçekleşen düşey yöndeki hareketler bu tür dalgalarda neden olmaktadır deniz altındaki volkanik patlamalar sonucu su kütlesine bir basınç uygulandığında su kütlesi yukarı doğru içilir bu hareket deniz seviyesinin değişmesini ve büyük dalgaların oluşmasına neden deniz altında meydana gelen heyelanlar ise kayma doğrultusunda bir su hareketine neden olduğundan deniz seviyesinin değişmesini ve büyük dalgalara neden olabilmektedir tsunami derin denizlerde fazla hissedilmez kendisi kıyılarda yüksekliği 30 metreyi geçen dalgalara neden olmaktadır tsunami dalgalarının ilki ve sonuncusu genelde zayıftır aradaki dalgaların yıkıcı etkisi daha fazladır tsunami dalgalarının hızı diğer dalgalara göre çok fazladır bazen hızları saatte 800 kilometreye geçmektedir tsunami dalgası içinde canlıların hareket etmesi olanaksızdır bu tür dalgalar kıyıdaki suyun kenarına doğru ilerlemesine neden olur ve kıyının bir kısmı su altında kalır depremden sonra kıyı seviyesinde meydana gelen değişimler bir tsunaminin gelinliğinin habercisi olabilir özellikle büyük ölçekli su çekilmesi çoğunluk ve tsunami habercisidir bu nedenle depremden hemen sonra kıyılardan uzaklaştırılması ve mümkün olduğu kadar yüksek yerlere çıkılm