volkanizma yer kabuğunun derinliklerinde bulunan magmanın yeryüzüne çıkmasına volkanizma döner volkanik olaylar sonucunda katı sıvı ve gaz maddeler çıkar katı maddeler lpg de neden şarkılardan volkan bombası neden çok iri metrelere kadar çeşitli büyüklükteki parçalardan oluşmaktadır bu parçalar üzerinde düştü yapı ve canlılara zarar vermektedir gökyüzünü kaplayan kül bulutları hava ulaşımını engellemektedir bu kürleri yere düşerek yeryüzünün fil ordusu ile kapanmasına neden olur örneğin 79 yılında vezin patlamasıyla pompei ve her kullanım şehirleri volkan küller altında kalmış şehrin sakinleri bu olay sonucu yaşamını yitirmiştir geniş bir alanı kaplayan kül bulutları güneş ışınlarının yere ulaşmasını önleyerek erime sıcaklığı düşmesi neden olur volkanik patlamayla çıkan sulu yaralar denir yüksek sıcaklıktaki lavlar geçtiği yerdeki her şeyi yakar kavurur canlılar ve yapılar lafın etkisiyle yok olur volkanizma sonucu çıkan maddelerden biri de kas vardır bunlardan bazıları yüksek sıcaklıkta bağlar'da zehirli olduğundan kıldıkları yerleri canlılara zarar vermektedir örneğin 1902'de fransa'ya bağlı olan karayip denizinde yer alan martini kazasında pl yanardağının meydana gelmesiyle gelen volkanik patlama sonucu çıkan katı maddeler ve zehirli gazlardan oluşan kızgınlıklar sen piyer şehrine yaklaşık 30000 kişinin yaşamını yitirmesine neden olmuştur bunun yanında tsunami de vardır japoncada liman dalgası anlamına gelen tsunami dev dalgalara verilen adlar büyük ölçekli can ve mal kayıplarına neden olan bu dalgaların oluşumu nedeni deprem volkanizma deniz altındaki heyelanlarda deniz altında meydana gelen depremlerde fay hattı boyunca gerçekleşen çökmeler tsunami nin bahçeli nedenidir diğer bir deyimle normal ya da ters fay sonucu deniz tabanında gerçekleşen düşey yöndeki hareketler budur dalgaları neden olmaktadır deniz altındaki olduğunu patlamalar sonucu su getirsene bir basınç uygulandığında su kütlesi yukarı doğru itilir bu hareket deniz seviyesinin değişmesini ve büyük dalgaların oluşmasına neden olur deniz altında meydana gelen heyelan verirse kayma doğrultusunda bir hareketi neden olduğundan ileri seviyesini değişmesine büyük dalgaları neden olabilmektedir susan miller derin denizlerde fazla fazla hissedilmez gelsin kıyılarda yüksekliği 30 metreyi geçen dalgalara neden olmaktadır tsunami dalgalarının ilke ve sonuncusu genelde zayıflar aralarındaki aradaki dalgaların yıkıcı etkisi daha fazladır tsunami dalgalarının hızı diğer dalgaları göre çok fazladır bazen hızları saatte 8 kilometreye geçmektedir tsunami dalgası içinde canlı anı hareket etmesi olanaksızdır bu tür dalgalar kıyıdaki yukarıya doğru ilerlemesine neden olur ve kıyının bir kısmı su altında kalır depremden sonra kıyı seviyesinde meydana gelen değişimler bir tsunaminin geldin haberiniz olabilir özellikle büyük hoca su çekilmesi çoğunlukla tsunami nin habertürk'te bu nedenle bir depremlerden hemen sonraki yıllarda uzaklaşmalı ve mümkün olduğu kadar yüksek yerlere çıkılmalı bu tür olaylard
arkadaşlar doğal afetler deyince aklımıza ilk başta tabii ki de deprem geliyor jeolojik afetler neden olan deprem yer kabuğunda meydana gelen sarsıntı vardır bunlar yer altındaki boşlukları tavanlarının çökmesi ile gerçekleşen görüşmeleri ile volkanik patlamalar veya levha hareketleri ile gerçekleşir etki alanı bakımından levha hareketleri ile gerçekleşen depremlerin olumsuz etkileri daha fazladır birbirine doğru hareket eden levhalar arasında biriken enerji yer kabuğunda kırılma veya yer değiştirme şeklinde ortaya çıkmaktadır ortaya çıkan bu enerji bazen büyük ölçekli can ve mal kaybına neden olan deprem sonucu açığa çıkan her şeyi deprem dalgaları şeklinde etkisini gösteren deprem dalgaları ben seninle olmak üzere 4 ayrılır boyuna dalga ve dalgaların yıkıcı etkisi azdır enine dalgalar olan dalgalar sismograf lara kavgasından sonra ulaşır yıkım etkisi fazladır r&l dalgaları dalı kaldırdı sarsıntıya bir yıkıma neden olan tavuklar bunlarla depremler odak derinliğine göre sigorta derneği nerede erin depremlerin sınıflandırılır yer kabuğunun sıfırla 60 kilometresinde meydana gelen depremler 60 ile 300 kilometre gelen orta delik 300 ve 700 kilometre derinlikte depremlere denir en iyisi depremleri olanlardır depremlerin etkisi şiddet ve büyüklük olarak ifade edilir şiddeti depremden sonra meydana gelen olaylara bakılarak belirlenir ona göre depremler 1 ile 12 arasında derecelendirilir markali cetveli olarak adlandırılan ölçüye göre 5 ve daha küçük olan depremler genellikle yapılarda hasar meydana getirmez 7 ve 12 arasındaki şiddetli ise yapılarda çocuktan sonra görülür arazide kırılma ve yaralanmalar gerçekleşebilir abd li bilim insanı çağrısı rihter tarafından geliştirilen sismograf adete göre depremin büyüklüğü belirlenmektedir richter ölçeğine göre 1 ile 5 büyüklüğündeki deprem ler hafif olup can ve mal kaybına yol açmaz 5 ile 7 büyüklüğündeki deprem var orada bir dolup depreme dayanıklı olmayan yerlerde büyük can ve mal kaybına neden olur 7 ile 9 büyüklüğünde depremler ve büyük ölçekli yıkımlara neden olur bazen yer şekilleri bile değişmektedir depremler sonucunda
doğal afetler insan'ın her hangi bir müdahale olmadan yer yüzünde bulunana mal veya can kalıbına neden olan afetlere doğal afet denir. doğal afetler şunlardır.
1)sel baskını: yağmurun sağanak yağması sonucu oluşan kuvvetli ki akıntısına denir.
2)çığ düşmesi :karın yoğun olduğu yerlerde bir anda karın hareket etmesi sonucu meydana gelen olaya denir.
3) heyelan: aşırı yağmur sonucu toprağın hareket erxtmesine verilen isimdir.
4)tsunami: denizde deprem olması sonucu dalgaların iç kesimlere hareket etmesi sonucu meydana gelen olaya denir.
5)deprem :yerin sallaması sonucu can ve mal kayıbına neden olan olaylara verilen isimdir.
bu gibi olaylara doğal afet adı verilir.
yağışların kar dolu ve yağmur olarak düşmesi doğal süreçlere etkilemektedir aniden başlayan ve iri taneli den oluşan dolu yağışı bitki ve hayvanlar için hayati tehlike oluştururken can ve mal kayıplarına neden olmaktadır bazı dönemlerde iri taneli dolu yaşlarından dolayı tarım alanları büyük oranda hasar uğramaktadır ayrıca sel ve taşkınlara neden olarak ulaşımı olumsuz yönde etkilemektedir örneğin amerika'da 1970 yılında düşmüş olan doğruların ağırlığı 750 gram olarak verilmiştir 1996 yılında bangladeş de görülen en büyük dolduğunu ağırlığı ise 1 kilogramdır doğadaki ekstrem olaylardan biri de yasin uzunca bir süre olmaması da bitkiler için hayati önem taşıyan suyu toprağa düşmesiyle topraktaki suyun buharlaşması ile çok azalması kuraklık olarak ifade edilebilmektedir meteorolojik olaylardan biri olan kulaklık yavaş gelişen ve etkisi uzun süren olaylardandır ayrıca konak'tan tahmini edilmese de zordur konaklı belirlemek için bir yerdeki sıcaklık yağış miktarı yağış rejimi ile zemin özelliğine bağlı buharlaşma koşulları dikkate almalıdır kuraklık yavaş gelişen tehlikeli bir meteoroloji ile olay olması karaman insanlara ve çevreye en fazla zarar veren doğa olaylarına duraklama etkileri tarımsal üretimin azalması çuval doğal bitki örtüsünün yok olması orman yangınları kıtlık su seviyelerinde düşme içme ve kullanma suyu sıkıntısı ile enerji üretiminin aksaması bir ayrıca kuraklık toprak oluşumunu olumsuz yönde etkiler veriminde düşürür sayılan ve etkileri uzun süre devam edebilir topraktaki su buharlaşma ile kaybolunca bitki örtüsü gelişmekte toprakta yaşayan canlılar yok olmaktadır toprak yapısının değişmesi ve toprak erozyonu da kuraklığın olumsuz sonuçlarındandır jeolojik doğadaki ekstrem ve doğal afetlerden devam ediyoruz jeolojik ve jeomorfolojik karakterli olaylar kaynağını yer kabuğundan veya yerin derinliklerinden alarak gelişen olaylar da bu olaylardan olan deprem volkanizma tsunami kütle hareketleri yeryüzünde çok büyük yıkımlara can ve mal kayıpları neden oluyorsa ekstrem özellik kazanır lan örneğin yalan afete neden olan bir olaydır ancak yerleşim yeri olmayan ormanüstü örtüsünden yoksun bir arazide oluşan heyelan ekstre bir doğa olayı değildir jeolojik ve jeomorfolojik olayların başlıcaları deprem volkanizma tsunami kütle hareketleri adı verilen kaya düşmesi ve çamur akıntısı de bunlar doğadaki ekstrem olaylardandır ve insanlara büyük ölçüde zarar verebilecek çok büyük olaylardan birkaç tanesi de allah bunlardan bizi korusun allah bizi bunlardan sakınsın anlatacaklarım bu kadar arkadaşlar aklımdan ve kalbimden geçenler ancak bu kadar tabii ki de tüm aklımdan ve kalbimden geçenleri size söyleyemem mesajımı cevabımı okuduğunuz geriye dönüş tekniği teşekkür ederim her bilginin dediyseniz ne mutlu bana
daha yeni ki cevabından tüm doğal afetler açıklayamadım ve buradan devam etmek istiyorum akarsu taşkınları ndayız şurası bu kesrin tam doğal afet oluyor ama olsun yeniden size bunu sunmak istiyorum akarsuyun debisini yükselmesiyle birlikte yatağından taşarak çevresini sular altında bırakma söylesene olayı meydana gelir akar son olarak da adlandırılan bu olayın aşırı yağışlar ani kar erimeleri gibi doğal nedenle gerçekleşebilir bazı aşkından oluşumunda insanların payı büyüktür akarsu yataklarında çeşitli maddelerin dondurması yerleşim birimi kurulması kanallar yapılması ve barajların yıkılması bu tür nedenlerin başlıcalarıdır eksik karakterli taşkınlardan sonra ekosistemin tamamen dengesi bozulan ve eski haline gelmesi yıllarca sürebilir ayrıca tarım alanlarına zarar görmesi can ve mal kaybına neden olabilir 2012 yılının temmuz ayında zam uzun süre sağanak yağışlı sonrasında mert ırmağı'nın taşması ile birlikte sel felaketi yaşanmıştır 11 kişi hayatını kaybetti bu olayda çok sayıda kişi de yaralanmıştır göl sularının çekilmesi ne geldik küresel ısınma aşırı sıcaklar kuraklık yeraltı sularının çekilmesi ve yanlış tarım politikaları nedeniyle bazı gürsular çekleri kuruma noktasına gelmektedir bu durum göl çevresindeki doğal bitki örtüsünü ve gölde yaşayan balık türlerinin yok olmasına neden olmaktadır genel iklim değişikliği ve görevde ekonomik faaliyetlerin ortadan kalkması da göl sularının çekilmesinin çevresel etki etkilerindendir aşırı yarışlardayız yeryüzündeki su yaşamın temel kaynaklarındandır su kütlelerine buharlaşarak atmosfere geçen su buharının sıcaklığının düşmesi sonucu yoğuşarak yağışlar dönüştürebiliyorsunuz yer zinde belli zamanlarda aşırı yağış alan yerler bulunduğu gibi uzun süre yağış olmayan yerlerde bulunmaktadır yeryüzünün en fazla yağış alan yerleri ekvatoral bölge orta kuşak karalarının batı ve güney doğal sayıdır buralarda sıklık sel ve su baskınları yaşanmaktadır yavaşlaması uzun süre devam etmesi ve çok olması durumunda olumsuzluklar yaşanır bu olumsuzlukların başında akarsu yataklarında taşkından gerçekleri çabuk gerçekleşmesi ve yerleşim birimlerinde sel olayının yaşanması gelirim yeryüzünde her yıl çok sayıda eser olay yaşanır sen çok değişik alanlarda oluşabildiğini neden olduğu zararlar sadece su baskınları ile sınırlı değildir hızlı akan suyu test ile taşınan malzemeler çarptı her şeyi canlı ve cansız çevre ile kürtler çevireyim tamamen ya da kısmen tahrip eder bu nedenle can ve mal kayıplarına neden olabilir ayrıca tarım alanlarını ve tarım ürünlerine zarar görmesi ve toprak korusun verimsiz değiştirerek erozyona neden olur aşırı yağışların neden olduğu sel ve taşkınlar kirli suların temiz suları karşısına ve salgın hastalıklara neden olmaktadır bu yüzden seni çok fazla dikkat etmemiz lazım beni dinlediğiniz kim teşekkürler iyi günler kalbinize dilinize sağlık
afet yönetimi sadece afet sonrası gerçekleştirilen müdahale ve iyileştirme faaliyetleri ve afet öncesinde yapılması gereken zarar azaltma ve hazırlık çalışmalarında kapsayan bütünsel bir yaklaşımdır afetlerle mücadele edebilmesi en etkili yolu adete sebep olacak tehlikelerin doğuracağı zarar ve yapacakları azaltacak önlemler afetler olmadan önce almalıdır bunun için eğitim programlarıyla geliştirecek albinizm çapında yaygınlaştırılması gerekmektedir günümüzde bilgi ve teknoloji il hakim olan ve bunları toplum yararı için titizlikle yapan kişiler vardır kullanan gelişmiş toplumlar doğal afetlerden eskiden olduğu gibi ölçüde etkilemekte bunlar çok az kayıp verilerek anlatmaktadırlar ancak bilgi ve teknolojik gelişmelere çok çeşitli nedenlerden dolayı takip edememiş ve yaşantılarında etkilememiş kelimesi olan toplumlarda doğal afetler eskiden olduğu gibi günümüzde de çok büyük maddi ve manevi kayıpların oluşmasına neden olmaktadır cbs uzaktan algılama günümüzde afet tüm ve planlama çalışmalarında verilen analizde uygun olarak kullanılmaktadır cbs konumsal veri yönetimi konumsal analiz ve grafik görüntüleme gibi olağanüstü kapasitesi ile uzaktan kumanda hali vardır algılamanın geniş alanlardan sağlanan bilgiler entegrasyonu sonucu planlama çalışmalarına altılı kılacak haritalar daha hızlı ve verimli bir şekilde hazırlanabilmektedir doğal afet yönetimi günümüzde uva ve diğer geçmiş dönemlerde elde edilen bilgilerin yine çağımızın en önemli bilgi işleme araçlarından biri olan cbs ile birleştirilmesi sonucu gerçekleştirilmektedir
model afet yönetimi modellerine baktığımızda afet öncesi yapılacak olan risk azaltma ve hazırlıklı olma çalışmalarının adet döngüsünün en önemli aşamalarından verilmektedir oysa ülkemizde yıllardır yapılan uygulamalarda afet öncesi yapılacak olanlar en çok afet sonrası yapılan yara sarma politikalarını önem verildiği bilinmektedir adana feto yönetimi sisteminde kayıt ve zarar azaltma hazırlık tahmin ve erken uyarı aletleri anlamak gibi afet öncesi korumaya yönelik olan çalışmalarda risk yönetiminde sinir krizi müdahale iyileştirme yeniden yapılanma gibi afet sonrası düşünmez yönelik olarak yapılan çalışmaları ise kriz yönetimi adı verilir üst yönetiminin ihmal edildiği yerlerde kriz yönetimi başarılı olmak bunun için ülkemizde kriz yönetiminde risk yönetimine geçerek afetlere müdahale ve iyileştirme den daha çok afetin oluşmaması zararlarının azaltılması hazırlık tahmin ve erken uyarı konularına önem verilmelidir
afet yönetiminde cbs ülkemiz yerleşik ve topografik yapısı ve iklim özellikleri ile doğal afetlerin sik yaşandığı bir ülkede farklı iklim koşulları ülkemizin farklı bölgelerinde hakim olduğu için değişik bölgelerimizde sel kuraklık deprem toprak kayması gibi değişik afetler ortaya çıkmaktadır afetler meydana geldikleri toplumlarda olumsuz etkiler bırakan olaylar da günümüzde doğal afetler sonucunda ortaya çıkabilecek zararlarının insan hayatı mal mülk ve çevre açısından çok büyük boyutlarda olabileceği anlaşılan maddi ve manevi kayıplar her toplumun bir eylem planına sahip olması ve afetler karşısında zarar azaltma çalışmalarına önem vermesinin gerektirmektedir bu nedenle afet yönetim sistemleri üzerindeki çalışmalar gelişmiş ülkelerde ve ülkemizde hızla artarak devam etmektedir afet yönetimi sadece afet sırasında ya da sonrasında yapılacak müdahale ile sınırlı kalmamalıdır afetler olmadan gerekli hazırlıkların önlemlerin alınmasının en az afet sırasında etkin müdahale kadar önemli olduğu hatta bunların bir bütünün parçaları olduğu ortadadır
doğal afetler ile devam ediyoruz tabii ki de bildiklerimiz sizinle paylaşacağım şu anki tsunami reyiz doğal afetler tsunami okyanus deniz tabanı ve denize yakın bir yerlerde meydana gelen deprem volkanizma gibi tektonik olaylara ilişkin olarak tsunami adı verilen devre dalgalar meydana gelmektedir bu dalgaların yüksekliği 50 metreye kadar ulaşabilmekte hızlı arada ekstrem değerleri bulmaktadır öyle ki suyun derin olduğu okyanusun açık bölgelerin tsunami dalgalarının hızı saatte 900 kilometre veya daha fazla olabilmektedir bu nedenle yalnızca meydana geldiği yerler değil kilometre uzaktaki kıyılarda etkilemektedir tsunami en çok büyük okyanus dolaşmaktan web okyanusu kıyısındaki ülkeler etkili olmaktadır örneğin 1960'ta şile açıklarında meydana gelen deprem sonucu oluşan tsunami dalgaları önce binlerce kilometre uzaktaki havai adaları ne yaklaşık 1 gün sonra da japonya kıyılarına etkilemiştir aynı şekilde 2004 yılında endonezya'da meydana gelen de frame sonucunda oluşan tsunami güneydoğu asya kıyılarında büyük bir felakete neden olmuştur bu dalgalar afrika kıyılarına kadar ulaşmıştır bunun sonucunda da çok sayıda insan yaşamını yitirmiş ve birçok yerleşim birimi yerle bir olmuştur 1883 yılında sumatra ve java adalarında yaklaşık 36500 insanın yaşamına mal olan yüksekliği 35 metreyi geçen tsunami nin nedeni ise endonezya'daki yanardağ püskürmesi dil ve sıradaki doğal afetin iz heyelan ver kütle hareketleri ayrışma ile oluşmuş malzemenin veya kaya parçalarının yerçekiminin etkisiyle yamaçlardan aşağıya doğru yavaş veya hızlı bir şekilde yer değiştirme olayı da yamaç dengesinin bozulması bu olayın meydana gelmesinden önemli nedenidir yamaç dengesinin bozulmasına ise tektonik meteorolojik olaylar ve çeşitli beşeri faktörler etkili olmaktadır yağışlar ya da kar erimeleri ile suya doygun hale gelen toprak kütleleri eğitimi fazla olmasından dolayı yamaç boyunca kaymaktadır kütle hareketlerinden biri olan heyelan olayı sonucu çok kısa süre içinde yer şekilleri değişmekte can ve mal kayıpları yaşanmaktadır heyelan meydana geldiği bölgede aynı zamanda bitki ve hayvanların yok olmasına neden olmaktadır heyelanlar dan bazıları akarsu vadilerinde gerçekleşir bu durumda akarsuyun önü kapanmakta geride biriken sular göl oluşturmaktadır yer yolunda bu şekilde oluşmuş yoksa a da gölü bulunmaktadır örneğin tortum vadisi'nde meydana gelen heyelan sonucu tortum gölü oluşmuş görülen taşan sular 48 metre yüksekliğinde bir çağlayan meydana getirmiştir marmara denizi'nde yapılan araştırmalar en büyük yılanları bu denizin içinde gerçekleştiğini ortaya koymuştur depremlerin etkisiyle gerçekleşen heyelanlar sonucu büyük toprak kütleleri yer değiştirmiş ve dev dalgaların oluşmasına neden olmuştur baraj göllerinin yamaçlarında meydana gelen heyelanlar sonucunda da barajlarda olmakta ve sel felaketi ile yaşanmaktadır örneğin 1970 yılında italya'nın vizyon barajında 7.5 şiddetindeki depremler den dolayı heyelan oluşmuş eylem sonucunda sel meydana gelmiş ve yaklaşık 2000 kişi ya
orman yangını ile devam edelim arkadaşlar ormandaki canlı ve cansız yanabilen her şeyin yanmasına neden olan orman yangını önemli afetlerden biridir yıldırım düşmesi şiddetli rüzgarlar da ağaçların dallarının sürtünmesi volkanik patlamalar ve aşırı sıcaklar orman yangınları meydana getiren doğal olaylardır günümüzde orman yangınlarının büyük bir kısmı insanlar tarafından çıkarılmaktadır orman yangınlarında etkili olan etmenlerden biri iklim koşulları bir havadaki nem oranının yüksek olması yağışlı bölgelerde orman ve orman örtüsünün nemli olması orman yangınlarını azaltan etmenlerdir havadaki nemin az olması orman ve orman altı ordusunun kurulması yandığını kolaylaştırmaktadır yangının oluşması ve yayılmasında rüzgarın etkisi büyüktür şiddetli rüzgar dalları birbirine sürterek yangına neden olduğu gibi yangının yayılmasını da da büyük bir etkiye sahiptir hava sıcaklığının yüksek olması daha yangını artıran etmenlerdendir bu nedenle orman yangınlarının önemli bir kısmı sıcaklığının yüksek nemin az olduğu dönemlerde meydana gelmektedir orman yangınlarında yer şekillerinin etkisi vardır yavaştan yukarıya doğru gelişen yangınlar hızla ilerler kısa sürede zirveye ulaşır buna karşın düz arazilerde yangın ilerleme hızı düşüklüğü durumunda olan yamaçlarda güneşlenme fazla olduğundan zemin ve ağaç gövdeleri kuru olduğundan çabuk tutuşur afet yönetiminde cbs ülkemiz jeolojik ve
yatay yönlü hava hareketi olan rüzgar estiği yere bir kuvvet uygular uyguladığı kuvvet rüzgarın şiddeti neye bağlıdır before göstergesine göre rüzgarlar sakin esinti hafif tatlı orta sert kuvvetli fırtına msi fırtına kuvvetli fırtına tam fırtına çok şiddetli fırtına ve kasırga olarak nitelendirilmektedir göstergeye göre 1 ile 33 arasındaki rüzgarlar büyük bir arada olmaz örneğin saniyedeki hızı 10 ile 14 kilometre arasında değişen rüzgarda ağaçların dalları sallanır denizde 34 metre yüksekliğinde dalgalarla oluşur çok şiddetli fırtınanın saatteki hızı 103 kilometre ile 177 kilometre arasındadır bu çocuklar büyük ölçekli yıkımlara neden olur denizdeki dalgaların boyu ile 11 metre 16 metre arasında değişir kasırgaların saatteki hızı 818 kilometreye geçmektedir buna göre rüzgarın estiği yüzeye uyguladığı kuvvet bazen büyük yıkımlara neden olabilmektedir çok şiddetli fırtınalar bazen büyük afetlere neden olabilmektedir fırtına denizlerde ulaşımın engellediği gibi bazen gemilerin bakmasına ya da karaya oturması neden olabilmektedir kış döneminde meydana gelen fırtına kar örtüsünün sürükleyerek belirli alanlarda toplanmasına ölçü olaylarından devam edilmektedir bu dönemlerde meydana gelen fırtınada uçurduğu kardan dolayı tipi görüş mesafesinin dağıtır ve sorumluluğu şaşırır bunun sonucunda çalımlar bu olarak ya da donarak görebilir fırtına bazen kar örtüsünün yollarda biriktirerek kara ulaşımına engelleyebilmektedir fırtına bazen ağaçları kökünden söken bazen de dalları birbirine sürterek orman yangınlarına neden olur fırtına bazen evlerin çatısının uçurmak taşları devirme bazı maddeleri uçurarak canlı ve cansız varlıklar çarpmaktadır bunun sonucunda can ve mal kayıpları meydana gelmektedir
9 olarak kuraklıkla devam edelim kuraklık bir havza'ya düşen yağış miktarının oğuzata gerçekleşen buharlaşma miktarından az olmasıdır kuraklığın en önemli etkisi hayati öneme sahip olan su kıtlığına neden olmasıdır topraktaki su azlığı bitkilerin yaşamını sona ermesi dolayısıyla besin zincirine bağlı olan otçul ve etçil lerin resim bulamaması anlamına gelir ayrıca bitkiler dışındaki canlılar için gerekli olan su kaynaklarının azalması da yaşam açısından tehditler oluşturucu yarıkurak bölgeler yağışlı dönemde yaşanan kurak dönemde kuruyan o topluluklarının yetiştiği yerler dir bu durum bana uyumlu hayvan topluluklarının oluşmasını sağlamıştır ayrıca bu tür alanlar hayvancılık bakımından daha ekonomik bir değere sahiptir yarı kurak alanlar yağışı dönemde çimlenip kurak döneminde yetişen de yağışı döneminde yetişen birçok tarım ürününün yetişmesine elverişli bölgelerdir bu al onlarda sulamayla da birçok ürün yetiştirilmektedir bu özelliğinden dolayı yarı kurak iklim bölgeleri aynı zamanda yeryüzünün sik nüfuslu yerleridir yarı kurak bölgelerde belirli dönemlerde ortaya çıkan kulaklık önemli bir afet haline dönüşebilmektedir kuraklık sonucu bitkiler için gerekli olan suyun yetersiz kalması gıda yeraltı ve yerüstü su seviyesinin çekilmesine bazı suların tamamen korunmasında sularda yaşayan ve diğer canlılar için önemi veya salgın hastalıklara neden olabilmektedir örneğin kuraklıktan 1900 yılında hindistan'da 3 milyon 1907 yılında çin'de 24001921 ile 922 yılları arasında rusya'da 5972975 yılları arasında afrika'nın sakal bölgesinde 600000 insan yaşamını yitirmiştir kuraklığın başlıca etkileri tarım alanlarında ve hayvancılıkta verimliliğin salması gıda maddeleri sıkıntısı yaşamasıdır orman ağaçlarının zarar görmesi ve orman yangınları ile ormancılığa dayalı sanayinin zarar görmesi de kuraklığın sonuçlarındandır balıkçılığın gerilemesi yiyecek stoklarının ve sudan enerji üretiminin azalması da kuraklığın diğer etkilerindendir mesela size bir olay okuyayım 2016 yılında 102 ülkede meydana gelen 301 tane doğa kaynaklı jeolojik ve meteorolojik afetler de oluşan vakaların sadece yüzde dokuzu ve tüm kayıplarının ise yüzde 17'si deprem kaynaklıdır türkiye'de depremler açısından 2016 yılında oldukça sakin geçirmişti ani ve şiddetli yağışların neden olduğu su baskınları çok yaygın ve sık görülen afet özelliğini bu yıl da sürdürdü doğa bilimleri araştırma merkezinin yaptığı araştırmalarda dünyanın çeşitli ülke yerinde gelişmiş 61 ölümcül büyük afette 1970 kişinin öldüğü ortaya konulmuştur en fazla can kaybı kuzey kore'de yaşanmış olup bu afette 525 kişiden fazla insan hayatını kaybetmiştir maddi zararların ortaya konduğu 5 şiddetli fırtına kasırga tayfun ilk olarak 3 tanedir fırtına vakasında bile bu bilanço 50 milyar amerikan dolarını açmaktadır toplam 60 ölümcül vakada afetin büyükleri yaygınlığı etkilediği nüfus ve can kayıpları göz önüne alındığında mal kayıplarının 100 milyar dolardan çok fazla olacağı tahmin edilmektedir dünyadaki şiddetli fırtına olayları
doğal afetler deyince aklımıza çok çeşitli doğal afetler geliyordur bunların başında deprem vardır deprem levhaların birbirine doğru yaklaşması birbirinden uzaklaşma ısıya dayanan sürtünerek yer değişmesi sonucu onlarca yıl da yoğun bir enerji birikimine neden olduğunu bu enerjinin açığa çıkmasıdır depremlerin meydana gelir depremden sonucunda bazen tsunami heyelan çamur akıntısı olsun seviyemde değişmeler olmakla ve bu olaylar canlılara zarar görmesine neden olmaktadır örneğin 1999 yılında ülkemizde meydana gelen marmara depreminde 7.4 şiddetinden 2008 yılında çin'de meydana gelen 7.9 şiddetindeki deprem sonucu binlerce insan yaşamını yitirmiş birçok yıkılmış büyük ölçüde maddi zararlar gerçekleşmiştir en fazla can kaybının yaşandığı depremi x1550 6'dan şems içinde meydana gelmiştir bu depremde 830000 kişi yaşamını yitirmişti 1939'da erzincan da yaşanan 8.0 şiddetindeki depremde eskişehir yerle bir olmuş 31 nisan vefat etmiştir yeryüzünde yaşayan en şiddetli depremi 22 mayıs 1960'da güneşli doğmuştur richter ölçeğine göre 9.5 şiddetinde olan bu deprem sonucu 8 yanardağ patlaması olmuş deprem nedeniyle oluşan tsunami havai 11 mart 2011 tarihinde japonya'nın kuzeyinde meydana gelen 8.9 büyüklüğündeki deprem sonucunda ise büyük bir tsunami meydana gelmiş bu olay çok fazla can ve mal kayıplarına neden olmuştur sadece deprem aklımıza tabii ki de gelmeyecek ve sadece deprem aklımıza tabii ki de gelmeyecek volkanizmada aklımıza gelecektir doğal afetler denilince volkan elma yer kabuğunun ekstrem durumlardan biri de volkanik faaliyetler iğdır volkanik patlamalar sonucu yarısı çok kısa bir süre içinde değişebilmektedir bu patlamalar bazen yalnızca kazarmı uyguladığı basınçlar ile meydana gelir ve çok büyük patlamalar sonucu damar adı verilen büyük çanaklar oluşur bazen patlamanın ardından sıvı ve katı materyaller dışarı çıkar ve geniş bir alana yayılır günümüzde lav akıntıları altında kalmış yüzlerce kilometre karelik alanlar bulunmaktadır çıkan materyaller en üst üste birikmesi sonucunda dağlar oluşmaktadır volkanizmanın diğer bir etkisiz hava koşullarına olan etkisi de gökyüzüne savrulan çok miktardaki tozu ve gazlar karabulut oluşturmakta bu bulutlar kül ve zararlı gazlar içeren ilaçlar olarak yeryüzüne düşmektedir volkanik tozları aynı zamanda güneş ışınların engellediği için gerçekleştiği bölgede sıcaklıkların bir süre düşmesine neden olmaktadır ayrıca aşırı ısınma sonucu gerçekleşen ani basınç değişimleri ve çevrede fırtınalı neden olmaktadır volkanizma sonucu çıkan materyalleri geniş bir alana yayılarak 152 bitki ve hayvan topluluklarını yok etmektedir bazen de yerleşim birimleri volkanik materyallerle kapanmaktadır örneği milattan önce 79 yılında vezüv yanardağı'nın patlaması sonucu çıkan materyaller pompei şehri ne ve burada yaşayan halklar ve küller altında bırakmıştır 1815 de tam bu arada gerçekleşen patlama sonucu semt 98000 insan yaşamını yitirmiştir 1991 yılında bira tuğba yanardağdan püsküren küller ve gazlar 15 ve 60 kilometre yükseklikte
yıldırım bulut da yer arasındaki elektrik iletimi dir.bu ile simir sonucu büyük bir enerji açığa çıkar bazen can ve mal kayıpları gerçekleşir yıldırım sırasında çizgisel ışık ve gök gürültüsü meydana gelen hava kütlelerinin yükselmesi alçalması içindeki su buharının yoğunlaşması ve su damlacıklarının birbirine sürtünmesi havanın elektrikle yüklenmesi ne neden olur mu karmaşık olaylar sonucu pozitif ve negatif elektrik yükleri ayrılır gördüm tepesinde pozitif alt kısımlarında ise negatif yüklenme gerçekleşir ve elektriksel büyük gerilim meydana gelir bu gerilim yıldırım ve şimşek gibi olabilir hava iyi bir iletken olmadığından haftaki enerji birikimi zaman geçtikçe artar ve elektriksel geldim oluşur bu gerilimin ileri bir düzeye ulaşması sonucunda bulut ile yeryüzü arasında bir koridor oluşur enerji aktarımı koridor boyunca gerçekleşir bu hakkı bulut'tan yere olabileceği gibi denver utah gerçekleşebilmektedir yıldırım en önemli etkisi can kaybına neden olması ve yangından çıkarmasıdır can kayıplarının büyük bir kısmı açık arazide su içinde elektrik araçlarla uğraşırken iş makineleri kullanırken veya telefonla konuşurken gerçekleşmektedir
yeni olarak yola devam edelim genellikle dağlık engebeli ve eğimli arazilerde vadi yamaçlarında bitki örtüsünün iç ve dış kuvvetlerin etkisiyle yamaç boyunca hızla kayması olayıdır ki olayları kar yağışının ve yamaç eğiminin fazla olduğu bitki örtüsünden yoksun yerlerde görülür dolayı bazen eski kar tabakası üzerindeki yeni kar örtüsünün bazen de zemin üzerindeki bütün kar örtüsünün kayması şeklinde olur kar yağışından sonra rüzgarın oluşması kar örtüsünün belirli alanlarda birikmesine ve bu da ki olayına neden olabilmektedir örtüsü üzerine yağmur yağması öğütünün ağırlığını arttırdığı için çınar'ın neden olmaktadır bu topçular çoğunlukla ilkbaharda gerçekleşen olayın da arasında en önemli bir etmendir 50 dereceden fazla eğimli yerlerde kar örtüsü tutunamadı için bu tür yerlerde çiğ olayı gerçekleşmez çok olaylarının büyük bir kısmı 28 ile 45 derecelik eğime sahip alanlarda görülmektedir 25 dereceden az eğimli alanlarda küçük çaplı çıkar meydana gelir ki olayına etki eden etmenlerden biri de bitki örtüsüdür bitki örtüsünden yoksun yamaçlarda ya da kaygan bir zemin oluşturan nemli otlarla kaplı yamaçlarda çiğ olayı daha çok görülür orman alanlarında araçlar kar örtüsünün tuttuğundan harekete geçmesini önler bu nedenle orman alanlarında çok verilmesi etkileyen etmenlerden biri de zeminin yapısıdır fiziksel ayrışmanın fazla olduğu bu nedenle ayrışmış örtülerin bulunduğu yüzeylerini kaygan bir yapı oluşturan kirli arazilerde çığ tehlikesi daha fazladır şu olayını başlatan iç kuvvetler olabileceği gibi rüzgar canlıların hareketi gök gürlemesi veya diğer sesler gibi etmenler olabilir
su baskınları ile devam edelim bir bölgede yeryüzünün belirli bir süre için tamamen veya kısmen su altında bırakan olaylara su baskını denir su baskını ani ve fazla miktardaki yağış veya kar erimesi sonucu gerçekleşebilir ender de olsa gölet ve baraj setlerinin yıkılması sonucunda da bu olay yaşanır akarsu yataklarının yanına göre alanlarında kapasitenin üzerinde su birikmesi ve fazla suyun çevreye yayılması olayına ise taşındığını taşkınlar da su baskınlarından iğdır su baskınları sonucunda can ve mal kayıpları gerçekleşebilmektedir zemindeki tabakaların geçirimsiz olması bitki örtüsünün olmaması ya da cılız olması akarsuyun akacağı doğrultudaki dere yataklarının tıkalı olması su baskınlarına oluşturan başlıca etmenlerdir yeryüzünde depremden sonra en fazla can ve mal kaybına neden olan afet su baskınları iğdır bu olay meskenlerin su altında kalmasına insanların boğularak ve sürüklenerek yaşamlarını yitirmesine bazı malların sürüklenerek tahrip olmasına neden olur tarım alanlarının gereksiz materyaller ile kaplanması kanalizasyon suları ile içme sularının karışması sonucunda salgın hastalıkların baş dönmesi su baskınlarının başlıca etkenler indir
erozyon yeryüzündeki ufalanmış metal yerlerin üstü rüzgar ve buzullar tarafından taşınmasında erozyon nedir erozyon doğal bir süreçtir dış güçlerin yer şekillerini biçimlendirmesi bu sayede gerçekleşir insan etkisinin olmadığı bu erozyon doğal erozyon ile bitki örtüsünün seyrek olması su ve rüzgar erozyonu artıran etmenlerdir arazinin yanlış kullanılması sonucu gerçekleşen eve doğru ise hızlandırılmış erozyon ya da toprak en uzun deniz bitki örtüsünün tahrip edilmesi hayvanların meralarda aşırı derecede okunması anız yakılması tarlaların nasıl da bırakılması tarlaların eğim yönünde sürülmesi erozyonu artıran başlıca etmenlerdir erozyon sonucu toprağın üstündeki verimli kısmın kaybolmakta tarımsal verim düşmekten verimsiz değiştirilmektedir bu durum uzun sürede kırıklara neden olabilmektedir
dördüncü olarak heyelan konumuza devam ediyoruz kayaların ayrışmış metal yerlerinin ve toprak örtüsünün eğim boyunca yer değiştirmesine heyelan nedir heyelanın oluşması eğimin fazla olması yağışlar veya kar erimeleri ne bağlıdır tabakaların eğim yönünde uzanması üste geçirme altta geçirimsiz tabakaların bulunması hejan artıran faktörlerdir yağışlar veya kar erimeleri ile suya doygun hale gelen tabaka ve eğimin ve suyu emerek yaygın hale gelen kirli tabakların etkisi ile yamaç boyunca kayarak olaylar ahmet bu olay sonucu bazen can ve mal kayıpları gerçekleşen savaşların alt kısımlarının yol kanal veya tünel yapmak için kazınması da heyecanı kolaylaştıran etmenlerdendir tarlaların ve verimli toprakların enkaz altında kalması da heyelanların neden olduğu zararlardan iğdır enizaltı heyelanları ise tsunami dere neden olabilmektedir yeryüzündeki başlıca hejan alanları dağlık bölgelerde sürekli yağış alan engebeli yerler bu tür olayların sıklıkla meydana geldiği yerlerde heyelan olayı bazen can ve mal kayıplarına neden olabilmektedir bu toprakların yanına bile örtülmesine ne denir 1963 yılında italya'daki whynot baraj gölü yamacında ortaya çıkan heyelanda yaklaşık 3000 kişi 1988'de trabzon'da çatak'ta meydana gelen heyelanda ise 64 kişi yaşamını yitirmiştir bütün ölenlere allah'tan rahmet diliyorum ailelerine başsağlığı ve sabır diliyoruz bütün türkiye'deki askerlerimizden mehmetçiklerimizden jandarma polis olsun hava kuvvetlerinden hepsinden allah razı olsun ve heyecana burada son veriyoruz kendinize iyi bakın allah'a emanet olun
3 olarak tsunami ile devam edelim japoncada liman dalgası anlamına gelen tsunami dev dalgalarla verilen addır büyük ölçekli can ve mal kaybına neden olan bu dalgaların oluşumu nedenleri deprem volkanizma deniz altındaki heyelanlar deniz altında meydana gelen depremlerde fay hattı boyunca gerçekleşen çökmeler tsunami nin başlıca nedenleridir diğer bir deyimle normal ya da ters fay sonucu deniz tabanında gerçekleşen düşey yöndeki hareketler bu tür dalgalara neden olmaktadır deniz altındaki volkanik patlamalar sonucu su kütlesine bir basınç uygulandığında fakültesi yukarı doğru itilir ve hareket deniz seviyesinin değişmesini ve büyük dalgaların oluşmasına neden olur deniz altında meydana gelen heyelanlar isteyen kayma doğrultusunda bir su hareketlerine neden olduğundan deniz seviyesinin değişmesini ve büyük dalgası neden olabilmektedir suna miller derin denizlerde fazla hissedilmez kent ve kıyılarda yüksekliği 30 metreyi geçen dalgalara neden olmaktadır tsunami dalgalarının 2 ve sonuncusu genelde zayıftır aradaki dalgaların yıkıcı etkisi daha fazladır tsunami dalgalarının hızı diğer dalgalara göre çok fazla ve bazen hızları saatte 800 kilometreye geçmektedir tsunami dalgası içinde canlıların hareket etmesi olanaksızdır bu tür dalgalar kıyıdaki suyun karaya doğru içi ilerlemesine neden olur ve kıyının bir kısmı su altında kalır depremden sonra kıyı seviyesinde meydana gelen değişimler bir tsunami nin geldiğinin habercisi olabilir özellikle büyük ölçekli su çekilmesi çoğunluk ve tsunaminin habercisidir inceleme özellikle büyük ölçekli su çekilmesi çoğunlukla tsunaminin habercisidir bu nedenle depremden hemen sonra kıyılardan uzaklaştırılmalı ve mümkün olduğu kadar yüksek yerlere çıkılmalıdır bu tür olaylarda çekilen kıyı incelemeye çalışan gözlemciler tsunami dalgalarından dolayı yaşamını yitiren bilmektedir hepsini allah'tan rahmet diliyoruz askerlerimize allah razı olsun ve tsunami konusunun burada sonra geliyoruz
2. olarak volkanizma ile devam edelim yer kabuğunun derinliklerinde bulunan bakmadan yeryüzüne çıkmasına ve konuşma dilleri volkanizma olaylar sonucunda katı sıvı ve gaz maddeler çıkar katı maddelerle pilli dönen şarkılardan volkan bombası neden çok hürmetler yerlere kadar çeşitli büyüklükte parçalardan oluşmaktadır bu parçalar üzerine düştüğü yapı ve canlılara zarar vermektedir gökyüzünü kaplayan kül bulutları hava ulaşımını engellemektedir bu küfürler yere düşerek yeryüzünün kötüsüyle kapanmasına neden ağlıyor örneğin 79 yılında ve uzun patlamasıyla pompei bir şeylerin altında kalmış şehrin sakinleri bu olay sonucu yaşamını yitirmiştir geniş bir alanı kaplayan kurtlar güneş ışınlarının yere ulaşmasını yeryüzünde sıcaklığın düşmesi neden olur volkanik patlama ile çıkan sıvı demir yüksek sıcaklıktaki dalga geçtiği yerlerde kavramlar ve yapılan etkileyen gazlar yüksek sıcaklıkta volkanik patlama ile çıkan sıvı yağlar demir yüksek sıcaklıktaki lavlar geçtiği yerlerde her şeyi yakar kavurur canlılar ve yapılar leon etkisinden korur volkanizması sonucu çıkan maddelerden biri cihazlardır bunlardan bazıları yüksek sıcaklıkta bazıları da zehirli olduğundan sızdıkları yerlerde canlılara zarar vermektedir örneğin 1902'de fransa'ya bağlı olan ve karayipler içinde yer alan martinique arasındaki yanardağında meydana gelen volkanik patlama sonucu çıkan katı maddeler ve zehirli gazlardan oluşan kızgın bulutlar sen piyer şehrinde yaklaşık 30000 kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştur ölenlere allah'tan rahmet diliyoruz ve volkanizma kolumuzu burada bitiriyoruz