karahanlılar döneminde, türkistan'ın sayram şehrinde doğmuştur.
yesevilik tarikatının kurucusudur.
şair ve ilk türk mutasavvıflardandır.
tam adı ahmed bin ibrâhim bin ilyâs yesevî'dir.
ahmet yesevi, yesi ve buhara şehirlerinde medrese tahsili görmüş ve din ilimlerinin yanında tasavvufu da öğrenmiştir. arslan baba, ahmet yesevi'nin ilk hocasıdır.
ahmet yesevi'nin öğretileri orta asya'ya hızla yayılmış, iran'a ve daha sonra anadolu'ya kadar nüfuz etmiştir.
ahmet yesevi'ye türkistan'ın manevi büyüğü manasında kullanılan "pir-i türkistan" yada "hazreti türkistan" denmiştir.
ahmet yesevi ilk tasavvuf şairlerindendir. en önemli eseri olan divan-ı hikmet adlı tasavvufi eserinde ahlaki, dini öğütler içeren hikmet adlı şiirleri ve sözleri yer alır.
ahmet yesevi, peygamberin 63 yaşında vefat etmesinden dolayı, 63 yaşına geldiğinde yer altında bir odada yaşamaya başlayıp, vefatına kadar ibadetle meşgul olduğu rivayet edilir.
hoca ahmet yesevi vefatından sonra da kendinden sonra gelen dini akımları ve önemli kişileri etkilemiştir. yesi'deki türbesi, emir timur tarafından yaptırılmıştır. bu türbe 2002 yılında unesco tarihi eserleri arasına girmiştir.
ahmet yesevi'nin eserleri: divan-ı hikmet, akaid, fakr-nâme
divanı hikmet'ten
eyâ dostlar kulak salıng oyduğuma
ne sebebdin altmış üçde kirdim yirge
mi'râc üzre hak mustafa ruhum kördi
ol sebebdin altmış üçde kirdim yirge
hak mustafa cebrail'din kıldı su'âl
bu neçük rûh tenge kirmey taptı kemâl
közi yaşlığ halka başlığ kaddı hilâl
ol sebebdin altmış üçde kirdim yirge
yesevilik trikatının kurucusudur. divanı hikmet adında bir kitabı vardır. bu kitapta öğütlerini, dini tasavvufi bir şekilde anlatmıştır.