0

1. dünya savaşı'nın önemli gelişmelerinden bir taneside 1915 yılında amerika birleşik devletleri'nin de savaşa dahil olmasıdır. bu savaşı başlatan taraf ise almanya'nın denizaltıları ile ingiliz yolcu gemilerine saldırmasıdır.bu saldırı sonucunda birçok amerikan vatandaşının ölmesi üzerine iki devlet arasındaki ilişkiler gerilmiş ve amerika birleşik devletleri de savaşın bir tarafı olarak 1.dünya savaşı'na dahil olmuştur.çarlık rusyası'nın yıkılması ve amerikan ticaret gemilerinin alman denizaltıları tarafından batırılması üzerine amerika ,nisan 1917 almanya'ya savaş ilan ederek savaşa girip,savaşın dengesini değiştirmiştir. dönemin amerikan cumhurbaşkanı olan woodrow wilson, 8 ocak 1918 yılında barış'ın temel ilkeler olarak adlandırdığı 14 ilkeyi ortaya koydu. bu ilkelerden genel itibariyle bahsedecek olursak ; barış görüşmeleri kamuoyuna açık olarak yapılacak ve görüşmeler sonunda yapılan anlaşmaların hükümleri de açık olup gizli diplomasi uygulanmayacaktır.denizlerin karasuları dışında kalan bölümleri uluslararası anlaşmaların gerektirdiği özel durumlar dışında savaşta ve barışta kullanıma açık tutulmalıdır. bütün ekonomik engeller kaldırılıp ticaret serbestisi ve fırsat eşitliği sağlanmalıdır. ulusların silahlanması ülke iç güvenliğinin gerektirdiği en alt düzeyde olmalı ve bu konuda yeterli garantiler verilmelidir.bütün rusya toprakları boşaltılmalı ve diğer devletlerin yardımı ile rusya'nın gelişmesi için her türlü imkan sağlanmalıdır. 1871'de almanya geçen alsace-lorraine fransa'ya iade edilmelidir.bu iki devlet arasındaki savaşın yegane çıkış sebebiydi ve bundan karlı çıkan fransa oldu. belçika bağımsız olmalıdır. bu maddeyi koyma sebeplerini savaşla hiç bağdaştıramamıştım.tabela amerika'nın kendi kişisel çıkarlarına uygun olan bir maddeydi.italya'nın sınırları milliyet prensibine göre belirlenmeli ve avusturya-macaristan imparatorluğu halklarına özel gelişme imkanları verilmelidir. romanya ,sırbistan ve karadağ toprakları boşaltılarak sırbistan'ın denize çıkışı sağlanmalıdır. tarihsel savları ve ulusal bağları dikkate alınarak, çizilecek sınırları içerisinde balkan devletlerinin dostça ilişkiler kurmaları sağlanmalı, siyasi ve ekonomik bağımsızlıkları ile toprak bütünlükleri uluslararası güvence altına alınmalıdır. itilaf devletlerinin bu maddede uymaya dönük herhangi bir çabaları olmadı. ve ülkemizi ilgilendiren osmanlı devleti'nin türk olan kısımlarının egemenliği sağlanmalıdır. türk olmayan milletler özel gelişme imkanları verilmelidir ve boğazlar bütün milletlerin gemilerini açık olmalı ve bu durum milletlerarası garanti altına alınmalıdır.bu aslına bakarsanız toprak bütünlüğü adı altında azınlıkların kendi devletlerini kurmaya dönük resmen devletimizi parçalamak için altyapı oluşturabilecek bir maddeydi.bağımsız polonya devleti kurulmalıdır maddesi ise tamamı ile yahudi lobisine hizmet amaçlı bir ilkeydi. wilson ilkeleri'nin çoğu uygulanamadı ve ülkemizin türk nüfusunun yoğunlukta olduğu yerler bile işgal edildi.

0

abd başkanı wilson tarafından açıklanan bu ilkelerin amacı savaş sonunda kalıcı barışı sağlamak ve sömürgeciliğe son vermek gibi görünse de asıl amaç abd yi dünya siyasetinde ön plana çıkarmak.
maddeleri
her millet kendi geleceğine kendisi karar verecektir. bu madde demokratik bir nitelikte olup sömürgeciliğe ve imparatorluğa karşıdır.
yenen devletler yenilenlerdwn savaş tazminatı ve toprak almayacaktır. bu madde yenilen devletlerin savaştan çekilmesinde en etkili olan maddedir.
devletler arasında gizli antlaşma yapılmayacaktır. bu devletler arasındaki ilişkilerde açık diplomasi yolu önerilmiş savaş sırsında yapılan anlşmalara karşı çıkılmıştır.
uluslararası barışı korumak için cemiyet-i akvam kurulacaktır. milletler cemiyeti olarak da bilinen bu cemiyet savaştan sonra kurulmuş ancak devletlerin eşitliği ilkesine aykırı hareket ettiği için barışın sürekliliğini devam ettirmemiştir.
doğrudan osmanlı devletini ilgilendiren maddeler
osmanlı ülkesinde türklerin çoğunlukta olduğu yerlere türk egemenliği verilecektir. bu madde osmanlı devletinin savaştan çekilmesini kolaylaştırmıştır.
osmanlı ülkesinde yaşayan diğer milletlere egemenlik hakkı tanınacaktır. bu madde osmanlı ülkesinde yaşayan azınlıkların isyanlarını artırmasında etkili olmuş ve ülkeyi daha fazla kaeışık içine sokmuştur.
boğazlar tüm ticaret gemilerine açık olacak ve iltilafların garantisinde olacaktır. ihtilaflar abd nin savaştan desteğini çekmemesi için bu ilkekere ses çıkarmamışlar daha sonra işgalleri haklı gösterecek bahaneler bularak ; iş bedeli adı altında bir yaptırım uygulamışlar ve sömürgeciliğe dönüştürerek devam ettmişlerdirr.