askerlerin adının ve azığının kaydedildiği defterlere ay bitiği denirdi. bu ismin verilmesi muhtemelen askerlerin maaşının dört ayda bir değil de her ay veriliyor olmasından ileri gelebilir. ay bitiği kayıtları gelişmelere göre daima güncellenir, ölen veya bu görevi yapamayacak durumda olanların adı dîvân-ı ârızda ay bitiğinden silinir ve yerine yenileri kaydedilirdi. hassa ordusunun sayısının on iki bin türk gulamdan müteşekkil olduğu yönünde bilgiler vardır. mesalâ, 1008 yılındaki belh savaşı sırasında ilig nasr’ın merkez ordusunun sadece ön safında ok atmakla görevlendirdiği gulam sayısı bin kişilik bir gruptu.
ilk müslüman devletlerinden karahanlilar saray muhafızlar