beytu-l hikme, hikmet evi, bilge evi demektir. halife muta'sım zamanında güncelliğini yitirse de sonra tekrar aktif hale gelmiştir. eğitim kurumudur yani bağdat şehrinde kurulmuştur.
bilgi ve hikmet evi anlamlarını taşıyan beytü’l-hikme, abbasîler dönemine ait bir eğitim kurumu olup, 830 yılında, halife memun tarafından bağdat’ta kurulmuştur. beytü’l-hikme, islâm toplumunda bilhassa yükseköğretim konusunda oldukça meşhurdur. asıl faaliyeti tercüme sahasındadır. fetihler sonucunda islâm coğrafyasının sınırları bir hayli genişleyince, hellenistik, iran, hind ve diğer kültürlerle temas kaçınılmaz hale gelmiştir. bu bölgelerin müslümanlar tarafından ele geçirilmesi, bilimsel faaliyetler bakımından son derece ileri olan eğitim kurumlarının da yeni hâkimler tarafından kullanılması sonucunu beraberinde getirdi. bu dönemde sadece yukarı mezopotamya’da bile yunan ilminin öğretildiği elli civarında medrese bulunmaktaydı. bunların başlıcaları iskenderiye, antakya, nusaybin, ruha, kınnesrin, edessa, cundişapur ve harran medreseleriydi. bu kültürlerin yazılı dilleri ise pehlevice, nebatice ve sanskritçe idi. ele geçirilen bu merkezler, değişik kültürleri tanımak isteyen halifelerin oldukça ilgisini çekmişti. bu ilgi, söz konusu kültürlere ait eserlerin tercüme edilmesi zaruretini de beraberinde getirdi.
beytü’l-hikme, memun’dan sonra halife olan muta’sım döneminde, ilgisizlik ve hilafet merkezinin samerra’ya taşınması yüzünden zayıflama belirtileri gösterdiyse de vâsık ve mütevekkil’in halifelikleri döneminde tekrar faal hale gelmiştir. ancak, mütevekkil sonrasında abbasî devleti’ndeki iç karışıklıklar ve siyasi mücadeleler sırasında kurum eski gücünü kaybetmiştir.