cengiz aytmatov, 12 aralık 1928 tarihinde kırgızistan da bulunan şeker köyünde dünyaya gelmiştir. babası da kırgızistan da çok önemli bir devlet adamı olarak bilinmektedir. cengiz aytmatovun annesi de önemli bir tiyatro sanatçısıdır. gençlik yılları savaş dönemine denk geldiği için sıkıntılı zamanlar geçirmiştir ve çok genç yaşta çalışmak zorumda kaldığı bir hayat sürmüştür. henüz daha 14 yaşındayken, vergi tahsildarlığı gibi önemli işlerin bile üstesinden kalkmıştır. çalışırken bir yandan da okumaya devam etmiş ve okul hayatında da oldukça başarılı olmuştur.
cengiz aytmatov, edebiyatın en önemli yazarlarından birisidir. kendi edebiyat hayatı boyunca çok sayıda eserler ortaya koymuştur. ilk olarak pravda gazetesinde yazılar yayımlamaya başlamıştır. burada yayımlanan yazıları sayesinde de çok kısa sürede de büyük bir üne kavuşmayı başarmıştır. üstün başarıları sebebiyle 1963 senesinde lenin ödülüne layık görülmüştür. 1994-2008 seneleri boyunca kırgızistan büyük elçiliğini yaptı. eserleri yüz elliden fazla değişik dillere çevrilmiş ve dünyanın dört bir yanından büyük kitlelere ulaşmıştır.
kendisi romanlarında insanlardan çok hayvanların psikolojilerini aktarmaya çalışmıştır. hayvanlara insani özellikler aktarmıştır. özellikle at ve kurt romanlarında en fazla ile aldığı hayvanlardır.
2007 senesinde altın yürek edebiyat ödülüne layık görülmüştür.
cengiz aytmatov 10 haziran 2008 tarihinde böbrek yetmezliği sebebi ile tedavi gördüğü hastanede komaya girerek hayata gözlerini yummuştur.
cengiz aytmatovun bilinen önemli eserlerinden bazıları ise şunlardır;
selvi boylum al yazmalım
gün olur asra bedel
kızıl elma
hiroşimalar olmasın
sultan murat
elvada gülsarı
ilk öğretmenim
ilk turnalar
beyaz gemi gibi daha nice önemli eserlere imzasını atmış. dünya var olduğu sürecede adı bilinecek ve unutulmayacak önemli bir edebi kişiliktir.
ünlü kırgız yazarı olan cengiz aytmatov, 12 aralık 1928 tarihinde kırgızistan'ın talas eyaletine bağlı şeker köyünde doğmuş. bişkek'de veteriner fakültesinden mezun olmuştur. cengiz aytmatov, yazarlığa 1952 yılında başlamış. 1959 yılındda kırgız pravdası gazetesinde muhabir olmuş. daha sonra povesti gori stepey ( türkçesi dağlar ve steplerden masallar) adlı öykü kitabıyla büyük ün kazanmış. cengiz aytmatov bu eseri ile 1963 yılında lenin ödülü'ne lâyık görülmüş ve bu ödül onu aynı zamanda en genç lenin ödüllü yazarı yapmış.
eserleri türkçe'nin yanı sıra 150'den fazla dile tercüme edilmiş, milyonlarca baskıya ulaşmıştır. aytmatov, 1958 yılında kırgız yazarlar birliği prezidyumu üyeliğine, 1962 yılında da kırgız sinematografi işçileri birliği birinci sekreterliğine getirilmiştir.
1966 yılında sscb yüksek sovyet'i üyeliğine seçildikten sonra, 1967 yılında sscb yazarlar birliği yürütme kurulu üyesi olan ünlü yazar, 1968 yılında sovyet devlet edebiyat ödülü'nü almıştır.
aytmatov, bir rus televizyon kanalının belgesel çekimleri için gittiği tataristan'ın başkenti kazan'da 16 mayıs'ta ani böbrek rahatsızlığı geçirmesi üzerine hastaneye kaldırılmış. rahatsızlık geçirdiği sırada 79 yaşında olan cengiz aytmatov, 18 mayıs'ta ambulans uçakla almanya'ya nakledilmiş. cengiz aytmatov, böbrek yetmezliği sonucu tedavi gördüğü almanya'nın nünberg kentindeki hastanede 10 haziran 2008 günü hayatını kaybetmiştir.