karahanlı döneminde yazılmıştır. karahanlılar, islamiyeti benimseyen ilk türk devleti olduğu için. hemen ardından türk islam devleti özelliklerini yansıtan eserler vermişlerdir, kutadgu bilig ve divanü lügatit türk bu dönemde yazılan eserlerdendir. divanü lügatit türk 1917 yılında tesadüfen ali emiri efendi tarafından bir sahaftan satın alınarak keşfedilmiş bir eserdir. araplara türkçe'yi öğretmek amacıyla yazılmış olan bu eser, sözlük özelliği taşır, fakat içerisinde atasözleri ve deyimler de bulunmaktadır. arapça kelimenin türkçe olarak karşılığı yazılan sözlük tarzında bir eserdir. sözcüklerin anlamı verildikten sonra, bu kelimelerle ilgili örnekler veren cümlelerde, içerisinde bulunur. şiirlerle, dörtlüklerle bu kitap anlamlandırılmıştır. dil bilgisi ve dönemin kültürü, ağız özellikleri hakkında da içerisinde bilgiler vardır. içindeki şiirler hece ölçüsü ile yazılmış şiirlerdir. divanü lügatit türk hakkındaki ilk çalışmayı, kilisli rıfat yapmıştır. dağınık olan eserin sayfalarını düzenlemiş, bizlere şu anki haliyle alıp okuma imkanı sunmuştur. türk boyları, türk coğrafyası ile türklerin gelenekleri, adetleri üzerine önemli bilgiler de bulunur. ve o dönemdeki türk dünyası'nı gösteren bir harita, kitabın son sayfasında eklenmiş olarak bulunmaktadır. bu kitap ebul kasım abdullah'a sunulmuş bir eserdir. 11. yüzyılda yazılmıştır. türk dilinin toplu sözlüğü anlamına gelir, divanü lügatit türk.
türk dilinin ilk sözleridir türk kelimesinin geçtiği ilk sözlüktür.