mondros ateşkes antlaşmasından sonra kurulan yararlı cemiyetler şunlardır: trakya paşaeli cemiyeti, doğu anadolu müdaa cemiyeti, trabzon muhafaza-i hukuk cemiyeti, izmir müdaafa-i hukuk cemiyeti, izmir reddi ilhak cemiyeti, kilikyalılar cemiyeti, milli kongre cemiyeti, kars islam şuarası, milli karakol cemiyeti, anadolu kadınları müdaafaa-i vatan cemiyetidir. bu cemiyetlerin ortak özellikleri işgallere karşı türk milletinden gelen ilk tepki olmasıdır. istanbul hükümetinin işgallere karşı tepkisiz kalması sonucunda ortaya çıkmışlardır. ulusal gücün uyanmasına sebep olmuşlardır.wilson ilkelerine güvenerek başta basın yoluyla mücadele etmişler sonrasında silahlı mücadelede de bulunmuşlardır. milli mücadele açısından olumsuz yönleri birbirlerinden kopuk hareket etmeleridir. bu cemiyetlerden milli karakol cemiyeti faaliyetlerini gizli sürdürmüştür. kadınlara ait cemiyette yardım kampanyaları düzenlemiştir.
mondros ateşkes antlaşması birinci dünya savaşı sonunda yapılan bir antlaşmadır. yanlış hatırlamıyorsam tarih olarak 1918 yılı olması gerekiyor. bu antlaşmadan sonra yararlı ve zararlı cemiyetler kurulmuştur. yararlı cemiyetler arasında kilikyalılar cemiyeti, doğu anadolu müdafai hukuk cemiyeti, izmir müdafai hukuk cemiyeti, trakya paşali müdafai hukuk cemiyeti, izmir reddi ilhak cemiyeti, trabzon muhafazai hukuk cemiyeti, trabzon havalisi ademi merkeziyet cemiyeti, milli kongre cemiyeti, gizli karakol cemiyetleridir. bu cemiyetlerin kuruluş amacı ülkede birlik ve beraberliği sağlamak amaçlı kurulmuştur. aynı zamanda azınlıkların taşkınlıklarına karşı ve mondros ile ülkede başlayan işgallere tepki olarak kurulmuş olan milli varlığa yararlı cemiyetlerdir. bu cemiyetlere karşı maalesef milli varlığa zararlı cemiyetlerde kurulmuştur.
mondros antlaşması'ndan sonra kurulan cemiyetler, izmir müdafaa-i hukuk-u osmaniye cemiyeti, izmir'in işgal edilmeye başlanmasını önlemek amacıyla kurulmuştur. nurettin paşa'nın gayretleriyle, kurulmuştur. reddi ilhak cemiyeti, izmir'in ilhak edilmesini önlemek amacıyla kuruldu. trabzon muhafaza i hukuk cemiyeti, trabzon ve çevresinde pontus rum devletinin kurulmasını engellemek amacıyla kuruldu. trabzon muhafaza i hukuk cemiyeti, erzurum kongresi'nin toplanmasında etkili olan cemiyettir. şark vilayetleri cemiyeti, doğu anadolu'da kurulmuştur. ermenistan'ın kurulmasını engellemek amacıyla kuruldu. hadisat ve albayrak gazetelerini çıkardılar. trakya paşaeli cemiyeti, trakya'yı yunan işgalinden kurtarmak için kuruldu. osmanlı yıkıldığı takdirde, trakya cumhuriyeti'ni kuracaklarını, ilan etmişlerdi. yeni edirne ve ahali gazetelerini çıkarmışlardır. kilikyalılar cemiyeti istanbul'da kuruldu. adana ve çevresini fransız ve ermeni işgalinden kurtarmayı amaçladı. kilikya zaten adana ve çevresini anlatan bir kelimedir. anadolu kadınları müdafaa-i hukuk cemiyeti, mustafa kemal'in ve sivas valisinin eşinin gayretleriyle kurulmuştur. milli kongre cemiyeti, kurucusu dr. esat ışıktır, işgalleri basın ve yayın yoluyla protesto etmiştir. yayınladığı dr. esat işık raporunda, işgaller yetersiz kalırsa, kuvayi milliyeyi oluşturacaklarını söylemiştir. gizli karakol cemiyeti, istanbul'dan anadolu'ya silah sevkiyatı yaptılar. istihbarat faaliyetlerinde bulundular. zabitan adı verilen istihbarat teşkilatında kurdular. kars islam şurası, ilk yararlı cemiyettir. ingilizlerin karsı işgal edeceği söylentileri üzerine kuruldu. ingilizler karsı alınca cemiyet dağıldı. bütün yararlı cemiyetler, sivas kongresinde anadolu ve müdafaa-i hukuk cemiyeti adı altında birleştirildi.