rauf orbay, 27 temmuz 1881 tarihinde istanbul'un cibali semtinde doğdu. babası, abhaz kökenli bahriye birinci feriki (oramiral) mehmet muzaffer paşa, annesi ise kürt aşiret reislerinden bedirhan paşa'nın kızı rüveyde hanım'dır. orbay, trablus askeri rüştiyesi'nde öğrenim gördü. 1899 yılında heybeliada bahriye okulu'nu bitirerek deniz kuvvetlerine katıldı. 1901'de üsteğmenliğe, 1904'te de yüzbaşı rütbesine yükseldi. 1905-1911 yılları arasında da gemi inşa tezgahlarını incelemek üzere amerika birleşik devletleri, birleşik krallık ve almanya gibi çeşitli ülkelere gitti. daha sonra 31 mart ayaklanması sebebiyle istanbul’a gelen hareket ordusu'nun faaliyetlerine katıldı. bu dönemde mustafa kemal ve ismet bey ile tanıştı. 25 mayıs 1909 tarihinde de hamidiye gemisi'nin komutanlığına tayin edildi. arnavutluk ayaklanması'nın bastırılmasında büyük rol oynadı. 1911 yılında gerçekleşen türk-italyan savaşı sırasında da trablusgarp'a ikmal sevkiyatında görev aldı.
hamidiye harekatı
i. balkan savaşı sırasında yunan donanması çanakkale'yi abluka altına alınca akdeniz'e hamidiye isimli bir gemiyle açılan orbay, tarihin ilk korsan kruvarzör harekatını gerçekleştirdi. bu dönemde sırbistan’da askeri tesisleri bombaladı ve düşmana ait savaş gemilerini batırdı. bunun üzerine çanakkale ağzındaki yunan baskısı azaldı. harekatın ardından da kendisine "hamidiye kahramanı" unvanı verildi.
i. dünya savaşı
rauf orbay, i. dünya savaşı sırasında iran ve irak'ta osmanlı gizli örgütü teşkilat-ı mahsusa'nın bir subayı olarak görev yaptı. daha sonra deniz kuvvetleri kurmay başkanlığı'na atanması üzerine istanbul'a döndü. 1917 yılında da bahriye nazırı cemal paşa ile birlikte alman imparatoru ii. wilhelm'i ziyarette bulundu. bunun yanında brest litovsk barış konferansı'nda da delege olarak osmanlı devleti'ni temsil etti.
bahriye nazırlığı
rauf bey, savaşın kaybedilmesinden sonra kurulan ahmet izzet paşa kabinesinde bahriye nazırlığı görevine getirildi. bu dönemde osmanlı devleti'nin çöküş belgesi olan mondros mütarekesi'ni hükümet adına imzalamak zorunda kaldı.
milli mücadele'ye katılması
rauf paşa, ahmet izzet paşa kabinesinin görevden çekilmesi üzerine bahriye nazırlığı’ndan ayrıldı ve anadolu'daki milli mücadele hareketine katıldı. mustafa kemal paşa'ya katılmak için ali fuat paşa ile birlikte amasya’ya geçti. daha sonra sivas'a gelerek burada yapılacak olan kongrenin başkan yardımcılığına getirildi. bunun yanında son mebusan meclisi toplantısına heyeti temsiliye adına katıldı.
son osmanlı meclis-i mebusanı
sivas kongresi'nin sonrasında son osmanlı meclis-i mebusanı'na katılmak üzere hüsrev gerede ile birlikte istanbul'a giden rauf orbay, 16 mart 1920 tarihinde meclisin ingiliz kuvvetleri tarafından basılmasının ardından malta'ya sürgün edildi. daha sonra yapılan mübadele sonrasında serbest bırakıldı. 15 kasım 1921'de de sivas milletvekili sıfatıyla tbmm'ye katıldı.
rauf orbay asker ve siyasetçi olup trablusgarpta ve balkan savaşlarında savaşmış ayrıca kurtuluş savaşında ve cumhuriyet döneminde de önemli görevlerde bulunmuştur.16 temmuz 1964 te vefat etmiştir