ebu nasır muhammed ibn el-farah el-farabi, (is. 870)’de türkistan’da farab yakınında küçük bir köy olan vasic’te doğdu. ebeveynleri aslen iranlı soyundandır, fakat ataları türkistan’a göç etmişlerdir.
8. ve 13. yüzyıllar arasındaki islam'ın altın çağı'nda yaşamış ünlü filozof ve bilim adamıdır.
avrupa’da ‘alpharabius’ olarak bilinen farabi, bir generalin oğlu idi. ilk öğrenimini farab ve buhara’da tamamladı, fakat daha sonra, yüksek öğrenim için uzun bir süre yani 901- 942 arasında okuduğu ve çalıştığı bağdat’a gitti. bu süre boyunca, ilim ve teknolojinin bir çok dalında olduğu gibi bir kaç dil üzerinde de ustalık kazandı. altı abbasi halifesi’nin hükümdarlığı boyunca yaşadı. bir filozof ve bilim adamı olarak, çeşitli ilim dallarında büyük ustalık kazandı ve farklı dillerde bir uzman olarak aktarıldı.
farabi bir çok uzak ülkeyi gezdi ve bir süre şam’da ve mısır’da çalıştı, fakat halep’te seyfü’d devle’nin sarayını ziyaret edinceye kadar tekrar tekrar bağdat’a geri geldi. kralın sadık danışmanlarından biri olmuştur ve ününün uzak ve geniş bir biçimde yayılması burada halep’te olmuştur. ilk yıllarında, bir kadı (hakim) idi, fakat sonradan meslek olarak öğretmenliği seçti. kariyeri boyunca, büyük zorluklara katlandı ve bir keresinde bir bahçenin bakıcısı bile oldu. hs. 339 / is. 950'de 80 yaşındayken şam’da bekar olarak öldü.
farabi, fen bilimine, felsefeye, mantığa, sosyolojiye, tıbba, matematiğe ve müziğe epeyce katkıda bulunmuştur. başlıca katkıları felsefeye, mantığa ve sosyolojiye olmuş gibi görülmektedir ve, elbette, bir ansiklopedici olarak da göze çarpmaktadır. bir filozof olarak, platon ve aristo felsefesini islam felsefesi ile bağdaştırmaya çalışan bir yeniplatoncu(neoplatonist) olarak sınıflandırılabilir ve onun orijinal katkılarını kapsayan birkaç diğer konudaki çok sayıda kitabına ek olarak aristo’nun fiziği, meteorolojisi, mantığı, vb. üzerine bazı zengin açıklamalar yazmıştır.
islam felsefe geleneğinde, ‘ilk öğretmen’ olarak bilinen aristoteles’ten sonra ‘ikinci öğretmen’ (el-muallimü’s-sani) olarak anılır. farabi’nin önemli katkılarından biri de mantık çalışmasını iki kategoriye, yani, tahayyül (fikir) ve subut (ispat), bölerek kolaylaştırması idi.
sosyolojide, ünlü olan erdemli şehir (ara ehli’l-medineti’l-fazıla) dışında birkaç kitap yazdı. psikoloji ve metafizik üzerine kitapları büyük ölçüde kendi çalışmalarını yansıtmaktadır. aynı zamanda müzik üzerine de müzik kitabı(kitab’ül-musika) başlıklı bir kitap yazmıştır. müzik sanatı ve bilimi üzerine büyük bir uzman idi ve müzik notaları bilgisine katkıları yanında, birkaç müzik enstrümanı da icat etti.
enstrümanını insanları istediği anda ağlatıp güldürebilecek kadar iyi çaldığı anlatılmaktadır. fizikte, boşluğun varlığını göstermiştir. kitaplarının çoğunun kaybolmasına rağmen, 43 mantık üzerine, 11 metafizik üzerine, 7 ahlak üzerine, 7 siyaset bilimi üzerine, 17 müzik, tıp ve sosyoloji üzerine ve de 11'i tefsir olmak üzere 117 eseri bilinmektedir.