0

müslüman nüfusa sahip en önemli devletler ingiltere ve abd ile yakın ilişki içinde oldular bu politikanın doruk noktasını türkiye irak iran ve pakistan bir araya getiren bağdat paktı olmuştur bununla birlikte aynı tarihlerde mısır'da eski sovyetler birliği tarafından da desteklenen bir tarafsızlık politikası uygulamaya koydu bu durum islam ülkeler arasında bir bölünmeye ve özellikle batıya bağlı ülkeler eski sovyetler ve bağlı ülkeler ayrımına yol açtı bu bölünme sedat zamanda gene mısır'ın en ilginç örneğini verdiği çarpıcı dönüşlere rağmen halen canlılığını korumaktadır yine de bu bölüme sömürgeciliğe karşı tavır almalı ve ishale karşı oluşturulan muhalefet örneğinde olduğu gibi bazı ortak giderlerde bir araya gelmeyi önleyememiştir var ki bu noktada da arap dünyasının meşgul eden sorunlar ortak politikaların benimsenmesini olarak tanımlamaktadır israil'e karşı girişilen savaşlar sadece bölge ülkelerinin katıldığı bir arap israil savaşıdır. kurtuluş'un paraları haline gelmiş sözler modern milliyetçilikten rap yurdunun tam bağımsızlığı olduğu kadar kutsal cihat anda esinlenir ama aynı değil iran-ırak savaşı sırasında da kullanılmıştır öyleki sonra bu savaş her iki tarafın islami kendi çıkan doğrultusunda harekete geçilmesini çalıştığı 1000 yıllık bir çatışmanın yeni bir tekrarına dönüşmüştür bu demektir ki günümüzde uluslararası ilişkilerin oluşumunda din faktörü belirleyici bir unsur değildir afganistan savaşı'nda veya filistin direniş hareketlerinin tamamen siyasi bir açıdan da bakılabilir yalnız lübnan savaşı komşu ülkelerin bir çıkar çatışması alanı çevirdikleri zayıf ve bölünmüş bir devletin özel bölümüyle açıklanabilmektedir devletlerin kendi işlerinde islam'ın karar mekanizmasına etkilemesi bir yerde aynı değildir.