1

ehmedê xani’nin doğum tariseri olan mem ü zin de gösterilmiştir. hicri 1061 tarihinde doğmuştur. babası şeyh elyas, dedesi eyaz, büyük dedeside rüstem’dir. xani, onun soyadı gibidir. bu iki nedenden kaynaklanmaktadır. biri yerleşim alanı bağımlılığı diğeri de mensup olduğu aşirettir. xani aşiretine mensup olan ehmed’in şöhreti olunca xani soyadıyla anıldı.m.s. 1460-1465 tarihlerinde doğubayazıt yöresine hakkari aşiretlerinden pınyaşiler ve xani aşiretlerinden halkı getirip yerleştirirler. bugün beyazıt yerleşik halkının ismi pinyaşiler (planşi)’dir. xani aşireti daha küçüktür. doğum yeri doğubayazıttır. buralı olduğu içinde eserlerinde ”ben beyazıt’ta doğdum” ifadesini kullanmadığını düşünüyoruz. babası şeyh elyas, kızıldıze (kırmızıkale – ortadirek) köyünde kadılık görevinde bulunmuştur. kızıldıze tarihi kervan yolunun iran’a açılan son kapısıdır. buradan geçen kervanlardan alınan baç (haraç, gümrük harcı) ile ishak paşa sarayının inşaat finansmanı sağlanmıştır. bugün kızıldize’nin temelleri harabe şeklindedir. köyün eski mezarlığına xani mezarlığı denmektedir. civar köylerde de pınyaşiler hakimdir.