abbasilerin zayıflaması ülkeyi eyalet ve devletçiklere ayırmış ve bunlara tavâif-i mülük denmiştir. bu devletlerden biri olan büveyhoğulları 945 de bağdat'i işgal etmişlerdir. bu işgali gazneli mahmut bertaraf etmiş bu yüzden halife ona sultan unvanını vermiştir. tekrar yine büveyhoğulları 1055 de işgal etmiş bu kez de türk hükümdar tuğrul bey halifeyi kurtarmıştır. dönemin daha başlarında sınırları geniş olan abbasi devleti uçlarda yönetimi sağlamakta zorlanmıştır. eyaletlerdeki vali ve komutanlar devletin zayıflamasını fırsat bilmiş ve bağımsızlığını ilan etmiştir. kuzey afrika ve mısır'da kurulan ilk türk devleti olarak tolunoğlu ahmet komutasında tolunoğulları, ve ikinci türk devleti olan ıhşidiler (akşitler) muhammet halife komutasında kuruldu. diğer devletler ise idrisiler, fatimiler. iran'da tahiriler, irak'da saffariler, horasan ve çevresinde samanoğulları ve büveyhoğullarıdır. tavaif-i mülük küçük beylikler demektir.