sümerler, mezopotamya'da kurulmuş olan bir uygarlıktır. sümerler'de kent devletlerinde din adamlığı yapan patesi ya da ensi denilen yöneticiler vardı. ur, urug, erudu, kiş, lagaş gibi kent devletleri vardır. şehir devletlerinin bir kısmını yöneten kişilere lugal, tümünü ele geçirip yöneten kişilere ise lugal kalma adı verilirdi. ilk yazılı belge uruk şehir devleti içerisinde bulunmuştur. tarihte bilinen ilk yazılı kanun sümer kralı urgakina tarafından yazılmıştır. yazıyı bulan ilk uygarlıktır. tanrılar için ziggurat adı verilen tapınaklar yapmışlardır. zigguratlar tanrı'ya yakın olmak için yüksek yani yedi katlı yapılmıştır. sümerler, kentler hakkında önemli konuların konuşulduğu meclise unkn adı verilidi. sümerler'in kadın hükümdarı kug baba'dır. sayıyı bulmuşlardır. sürekli orduları vardır. dört işlem yapmışlardır. savaş arabaları kullanmışlardır. gılgamış, tufan ve yaradılış destanları vardır. tekerleğin bir ulaşım aracı olarak kullanılması ilk olarak bu uygarllıkta kullanılmıştır. sümerler'e akadlar ve elamlar son vermiştir. çok tanrılı dini inanç vardır.
enlil: hava tanrısı
enki: bilgelik tanrısı
anu: gök tanrısı