0

bir bilgiyi doğru kılanıjn neler olduğu bilginin doğru olduğunun nasıl test edileceği bilgi felsefesinin konusudur felsefe tarihi boyunca doğru bilginin ölçütü nedir sorusuna çeşitli cevaplar verilmiştir bunların başlıca öncüleri
uygunluk tutarlılık tümel uzlaşım apaçıklık yararlılıktır
uygunluk:doğruluk düşünce ile nesne arasındaki tam uygunluktur eğer bir nesne hakkında oluşturduğumuz bir görüş nessnenin kendisine uyuyor ise görüş nesnenin kendisine uyuyorsa doğru ona uymuyorsa yanlıştır marsta maden avrdır yargısı marsta maden var ise doğru maden yoksa yanlıştır bu durumd doğruluk düşüncemizin gerçekle uyuşmasından ibarettir
olgusal alana dair önermelerin doğruluk ölçütü uygunluk olacaktır ancak nesnesi olgusal olmayan alana felsefe etik sanat gibi ait bilgilerin uygunluk ölçütüne göre doğrulanmaları mümkün değildir bu yüzden kendi içlerinde tutarlı olup olmama gibi başka ölçütler bulunmalıdır
tutarlılık:bir önermenin doğruluğu sistemde daha önce kabul edilmiş doğru önermelere ile çelişmemesine bağlıdır eğer yeni önerme var olan önermelerle çelişiyorsa yanlıştır burada bilgi ile nesne arasında uyuşma değilde bir bilgi ile başka bilgi arasında uyuşma aranır
bu ölçüte göre önermenin tek başına doğrluğu önemli değildir bir bütün içinde diğerleriyle çelişmemesi gerekir
apakçıklık:bilginin bulanık olmamasını hiçbir kuşku uyandırmaması gerekir
bölye bilgiler ancak sezgisel kavrama ve çıkarsamayla elde edilir insan zihni bazı doğruları sezgiyle apaçık olarak kavrar bütünün parçalarından büyük olduğunu apaçıktır ama marsta yaş olduğu bilgisi apaçık değildir descartes e göre bir bilginin doğru olup olmadığını tespit edebilmek için bilgi önermesindeki her ifadenin açık seçik olması gerekir anlam bulanıklarının ve karışıklıklarının bulunmamamsı her sözcüğün herkes tarafından kabul edilen net anlamları olması gerekir
yarar:bir bilgi uygulanabilir yararlı tatmin edici sonuçlar veryor ise bir problemi çözüyor ise doğrudur bu ölçütü kabul edenlere pragmatist denir pragmatistlere göre bilgi yararlı olduğu sürece değerlidir ve doğrudur örneğin hangi müzik türü ineklerdeki süt verimini artırıyor ise o müziğin seçimi daha doğrudur
bentham öldükten sonra kendi büstünün bir okulun giriş katında segilenmesi vasiyetini verdi onu önemli kılan düşüncesi ise:bir bilginin doğru olup olmadığını tespit etmenin en kestirme yolunun işe yaramave sorun çözmede kriteri olduğunu sürmesiydi
tümel uzlaşım:bu ölçüte göre ise herkesin veya çoğunluğun kabul ettiği bilgilerin doğru olduğudur örnein bir an birşey gördüğümüzü sandığımızda gördüğümüz şeyin var olup olmadığını tanımakta şüphedeysek yanımızda bulunanlara aynı şeyi onlarında görüp görmediğini sorarız eğer onlar doğruluyorsa gödrdüğümüzde doğrudurgökte ufo var bilgisi çok sayıda kişi onaylaığı zaman doğru olur üzerinde daha çok bilim adamının uzlaştığı bilimsel kuram daha doğrudur freud un psikanalizinde genel değilse yanlıştır