türk islam devletlerinde dil, edebiyat ve yazı:
türk islam devletleri içerisinde türkçeyi resmi dil kabul eden devletler: karahanlılar, karamanoğulları, timurlular, çağatay hanlığı.
türk islam devletlerinde farsçayı resmi dil kabul eden devletler: büyük selçuklu devleti, anadolu selçuklu devleti, harzemşahlar, safeviler, babürler, delhi türk sultanlığı
arap topraklarında yaşayıp arapçayı resmi dil kabul eden devletler: tolunoğulları, ihşidiler, eyyübiler, memlükler.
firdevsi yazdığı şehname adlı eseri gazneli mahmut'a sunmuştur.
beydaba yazdığı kelime ve dimme adlı eseri anadolu selçuklu hükğmdarı izzettin keykavus'a sunmuştur.
memlükler türkçe sözlükler ve eserler yazdırarak halka türkçeyi öğretmeye çalışmışlardır.
sultan kansu gavri ikdü'l cuman isimli eseri türkçe'ye çevirmişlerdir.
anadolu'da resmi dili türkçe olarak kabul eden ilk devlet karamanoğulları'dır. karamanoğlu mehmet bey 1277 yılında resmi dil ilan etmiştir. bugün dil bayramı olarak kutlanmaktadır.
akkoyunlu uzun hasan kur'an-ı kerim'i türkçe'ye çevirmiştir.
türk islam devletleri asıllarını kaybetmişler ve araplaşmışlardır. türkçe unutulmuş arapça ve farsça gibi diller kullanılmaya başlanmış. halktan kopuk değişik bir yapı oluşturmuşlardır.