0

şam ve bağdat valilikleri yapmış gürcü mehmet necip paşa'nın küçük oğlu olan mahmud nedim paşa 1818 yılında doğdu. eğitiminin ardından devlet memuriyetine başladı. mektub-i sedaret ve amedi kalemlerine girdi. daha sonra bursalı said paşa'ya divan katibi oldu. ardından mektub-i sedaret yardımcılığına getirildi. sonra sırasıyla mektub-i sedaret muavini, sedaret mektupçusu, divan-ı humayun amedi yardımcısı, amedi ve beylikçi yapıldı. 1854'den itibaren sedaret müsteşarlığına ve hariciye nazırlığı müsteşarlığına getirildi.şubat 1825'de vezir şeref unvanı verilerek sayda valiliği'ne tayin edildi. sırasıyla şam valisi ve i̇zmir valisi olarak atandı. daha sonra i̇stanbul'a gitti. bu dönemde meclis'i tanzimat üyesi ve hariciye nazırı olarak çalıştı. ağustos 1858'de ticaret nazırı olarak tayin edildi. temmuz 1860'da kendi isteği üzerine trablusgarp valisi yapıldı.1876 yılında i̇stanbul'a döndü ve meclis'i vala üyeliğine tayin edildi. ağustos 1867'de devai nazırı ve mart 1868'de ikinci kez sedaret müsteşarı oldu. hakkı paşa öldükten sonra doğrudan doğruya saray tarafındın bahriye nazırı yapıldı.mahmud nedim paşa, sultan abdülaziz ile yakın ilişkiler kurmuştu. padişah'ın monarşik idare hakkı olduğunu söylüyordu. bu nedenle abdülaziz'in gözüne girmişti. sadrazam ali paşa 7 eylül 1871 tarihinde öldüğünde sultanın şahsi tercihiyle sadrazamlığa getirildi. i̇lk icraatı daha önce osmanlı devleti'nin batı avrupa devletleri'ne dayanan politikasını tayin eden ali paşa'nın siyasetlerini değiştirmeye çalışmak oldu. bunun için öncelikle ali paşa'nın ailesini, dostlarını ve devlet içinde birlikte çalıştığı iş arkadaşlarını görevlerinden aldı.dönemin rusya büyükelçisi nikolay pavloviç i̇gnatyev'e bağlılık gösterip osmanlı devleti dış siyasetini rusya'yı takip eder hale getirdi. rusya sevgisi yüzünden i̇stanbul siyasi çevrelerinde lakabı "nedimof"a çıktı. bu durum osmanlı'nın batı avrupa devletleri yanında itibarının kırılmasına ve devletin yalnız kalmasına sebep oldu. i̇çişlerinde takip ettiği sorumsuz merkeziyetçi siyaset abdülaziz'in halkın sevgisini kaybetmesine ve balkanlarda milliyetçiliğinin önem kazanmasına neden oldu. bu kötü gidişat mithat paşa tarafından sultan abdülaziz'e bildirildi. bunun üzerine 31 temmuz 1872 tarihinde abdülaziz, mahmud nedim paşa'yı sadrazamlık vazifesinden azletti.temmuz 1872'de kastamonu valiliği'ne atandı. böylece i̇stanbul'dan uzaklaştırıldı. fakat yeni sadrazam olan mithat paşa onun sadrazamlığı sırasında yaptığı yolsuzlukların ve hazine-i maliye'yi soktuğu zararların hesabının sorulmasında ısrar ettiği için i̇stanbul'a geri çağrıldı. ancak yapılan araştırmalar sonunda bir sonuç alınamadı ve mahmud nedim paşa trabzon'a zorunlu sürgüne gönderildi. ekim 1873'de adana valiliğine tayin edildi. bu dönemde hersek isyanı çıktı ve ülke büyük bir siyasi kriz içine girdi.sultan abdulaziz, mahmud nedim paşa'nın rusya yakınlığını bildiği için kendisini 21 ağustos 1875'de i̇stanbul'a çağırttı ve ona şura-yı devlet üyeliği görevini verdi. nedim paşa

1

tanzimat dönemi şair ve yazarlarındandır. siyasetle uğraşıp pek çok önemli görevlerle birlikte abdülaziz döneminde sadrazamlık da yapmıştır. pek başarılı olduğu söylenemez.

yedi sene kadar valilik yaptıktan sonra saraya girme çabaları sonuç vermiş,önce bugünkü denizcilik bakanlığına tekabül eden bahriye nazırlığına, 1871 yılında da sadrazamlığa gelmiştir. başka devlet görevlilerine duyduğu kinle onlara yakın olan memurları görevden alma, sürgüne gönderme gibi işlemleri ile hatırlanır. sevmediği valilerin yerini değiştirmek yanında bulundukları valiliklerin ödeneklerini kesmek gibi keyfi uygulamalar da yapmıştır. bazen görev vermek istediği bir kişi için valilik kurmuştur. bu uygulamalarıyla devlet işlerini iyice karıştırmıştır.bütçe açığını kapatmak için yaptığı yanlış uygulamalarla da anılır.

o dönemde kendisinden beklenen ve günün şartlarına uygun bir politika olarak kabul edilebilecek olan avrupa devletleri ile ilişkileri geliştirmek yeine rusya ile yakınlaşmıştır. rus elçisinin isteklerini harfiyen yerine getirmesi nedeniyle kendisine aşağılayıcı bie lakap olarak "nedimof" denilmiştir.

bulgaristandaki ayaklanmalar sırasında yine rus elçisinin etkisinde kalarak gerekli tedbirleri almamıştır. bu sorumsuzluğu balkanlardaki isyan hareketlerini arttımış, avrupa devletlerinin de müdahalesine neden olmuştur. balkanların bağımsızlık hareketleri nedeniyle osmanlı devletinden kopuşunun müsebbibidir.

liyakatsizliği nedeniyle görevden alınıp istanbul dışına sürgğne gönderilmiş ancak 2. abdülhamit döneminde affedilmiştir. iç işleri bakanlığına getirimiştir. bu döneminde memurlara karşı çok iyi davranmıştır.

1

mahmut nedim paşa, yeteneksizliği yüzünden sadrazamlıkdan uzaklaştırılmış biri isimken, bir şekilde tekrar sadrazam olmuştur. kendisini anlatanlar sadakat ve zekanın olmadığı bir adam olarak bahsederler. tarihde bir önemini de göremiyorum bahsetmeye değer de bulmuyorum.

1

mahmut nedim paşa sultan abdülaziz zamanında sadrazamlık yapmış bir devlet memurudur diyebilirim. toplam bir buçuk yıl kadar sadrazamlık yapmıştır. tarihteki önemi ise balkanlarda kendini gösteren isyanları bastırmakla bizzat başrol oynamış ama özellikle bosna hersek isyanını bastıramamıştır.