şöyle ki; cumhuriyet’in ilk yıllarında uygulanan bazı politikalar, özellikle de hilafet’in kaldırılması ve medreselerin kapatılması, tüm yurtta ve bilhassa doğu anadolu’da dini hayatın geleceği açısından endişelere sebep oldu. bu yönelişi dine müdahale olarak algıladılar.
düzelmesi için bir süre bekleyen ve bu süre içinde çeşitli yollardan hükümeti ikaz eden bazı kitleler, hiçbir düzelme belirtisi görmeyince, şeyh said efendi’nin önderliğinde ayaklanmışlardır. oradaki halkı da "din elden gidiyor" diyerek galeyana getirmişler.
şeyh sait isyanı, tamamıyla siyasi bir olaydır ve çıkmasına vesile olan ve bu durumdan fayda sağlayanlar tamamıyla ingilizlerdir.yeni kurulmuş olan türkiye cumhuriyeti'nin kurtuluş savaşı sonrasında antlaşmaya varılamamış olan musul-kerkük'un durumunu görüşeceği sırada bu isyan çıktı ve birden fazla ile yayıldı ve devlet sıkıntıya düştü ve o zamanki yönetim misakı milli sınırlarımız içinde yer alan bu topraklardaki var olan hakkımızı bu isyan yüzünden çok cüzi bir karşılıkla feragat etmiş olduk.
şöyle ozetliyebilir cumhuriyetin ilk yıllarında uygulanan politikalar,ozelliklede hilafet'in kaldırılmasıyla ile mendereslern kapatılması tüm yurtta ve dini hassiyer daha fazla olan endişeler dogu anadolu'da dini hayat geleceği açısından endişeler dolmasına sebep oldu yani bildiğim kadarıyla herkes ayaklandı isyan çıktı bu kadar biliyorum