0

gaznelilerin türk-islâm tarihinde oynadıkları başlıca rol, kuzey hindistan’ı feth ederek islâm dinine pencâb’ta kuvvetli bir dayanak noktası ve sonra burada gerçekleştirilecek fetihlere sağlam bir zemin hazırlamış olmalarıdır. onlar yeryüzünün en eski medeniyet çevrelerinden birisi olan hind dünyası ile doğrudan temas kuran, hatta gazne’yi bir bakıma hint, türk ve islam dünyasının buluşma noktası haline getiren ilk siyasi teşekküldür. nitekim burada gelişen türk sanatı, kültürü ve düşüncesi büyük selçuklu’ya ve hindistan’da doğup gelişecek olan türk-islam varlığına temel teşkil edecektir. dolayısıyla gazneliler devri, türk tarihinde siyasî kudretin yanısıra kültür, sanat bakımından da parlak bir geçmişi ifade eder.
sultan mahmud ortaçağın en büyük ilim adamlarından türk asıllı ebû reyhan el-bîrûnî’ye hindistan’a yapılan seferlere katılma imkânı sağlamış ve onun, öteki inanç ve âdetler hakkındaki sınırsız merakıyla tahkîku mâli’l- hind gibi büyük bir eserin ortaya çıkmasını sağlamıştır. ayrıca onun firdevsî, ascedî, ferruhî gibi pek çok şaire cömertçe dağıttığı paralar, fars dili ve edebiyatının gelişmesinde önemli bir rol oynayacaktır.