saray ile ayanlar arasında imzalanmış bir antlaşmadır. ii. mahmut tahta geçer geçmez ilk olarak merkezî otoritenin sağlanmasına yönelik icraatlara ağırlık verdi. sadrazam alemdar mustafa paşa’nın yönlendirmesiyle merkezî iktidarı zayıflatan yerel iktidarlar/ayanlar kontrol altına alınmak istendi. bu maksatla 29 eylül 1808’de ayanlar ile yeniçeri ocağı’nın düzenlenmesi, ayanların hak ve imtiyazları ile devlete karşı sorumluluk ve vazifeleri ve buna karşılık devletin ayanlara karşı tutumu konuşuldu. varılan mutabakat neticesinde 7 ekim 1808’de ayanlar ile saray arasında sened-i ittifak belgesi imzalandı.
bu senetle ayanlar padişah’a sadakatlerini ilan ederken padişah da ayanları koruma sözü vermekteydi. ayrıca ayanlar vergileri saray’ın isteği doğrultusunda toplayacakları ve kendi bölgelerinin dışına el uzatmayacakları hakkında da teminat vermekteydi. ayanların merkeze bağlılıklarının karşılığı olarak sadrazam, keyfi davranışlarda bulunmayacağını, ayanların etki ve yönetim alanlarına karışmayacağını ilan ediyordu. bu ittifakla ayanların mallarının babadan oğula geçmesi usulünün saray tarafından kabul edildiği de imza altına alınıyordu. sened-i ittifak’ta vergilerin haksız ve ezici olmaması, reayaya zulmün yasaklanması, bir suç işlenmesi durumunda soruşturma yapılmadan ceza verilmemesi gibi kişi haklarını korumaya yönelik hükümler bulunmaktaydı. ne var ki sened-i ittifak uzun ömürlü olamamış, uygulanma fırsatı dahi bulamadan imzalanmasından beş hafta sonra alemdar mustafa paşa’nın öldürülmesiyle tamamen unutulmuştur.
osmanlı devlet adamlarının devletin eski gücüne ulaşması için ayanlarla merkezî otorite arasındaki iktidar ilişkilerini düzenlenmeye çalıştığı bu belge, aynı zamanda, osmanlı devleti’ndeki anayasallaşma sürecini başlatan ilk belgelerden biri olarak kabul edilmektedir. tartışmasız olan bir başka gerçek de şudur ki her ne kadar uygulanma imkânı bulamamış ve kâğıt üzerinde kalmış olsa da osmanlı tarihinde merkezî otorite ilk kez bu belgeyle sınırlandırılmıştır.
senedi ittifak 2. mahmut döneminde gerçekleşen ıslahatlardan birine denir. padişah ile ayanlar arasında gerçekleşen bir anlaşmadır. bu anlaşma da padişah ayanları resmen tanımış oldu. bu bir otoritenin zayıfladığının göstergesidir. padişah ayanları, ayanlarda padişahı resmen tanıyacak ve buna göre hareket edeceklerdir. bu belge padişahın yetkisini bir nevi kısıtlamıştır. bu yüzden de ingiltere de imzalanan magna carta analaşmasına çok benzemektedir.