halil inalcık 26 mayıs 1916 yılında istanbul'da doğmuştur. halil inalcık tarafsız ve gerçekçi tarih anlatımı ile bilinir. ailesi kırım tatarıydı. sonra aynısı 1905 yılında istanbul'a yerleşti. babası kolonya imalathanesi işletiyordu ve daha sonra halil inalcık 8 yaşındayken ankara'ya taşındılar ve orada gazi ilkokulu'nda okudu. babasına ailesine bırakarak mısır'a gitti bu yüzden halil inalcık'a annesi baktı. sivas öğretmen okulunda yatılı okumuş olup daha sonra balıkesir necatibey öğretmen okuluna nakledilmişti. buradan mezun olduktan sonra ankara'ya atatürk hakkındaki tezlerini bilimsel annene dayandırılması için dil ve tarih coğrafya fakültesini kurmuştu. öğretmen olduğu için burada eğitim görme hakkı tanınmıştır. bazı önemli isimler tarafından dersler aldı. buradan mezun olduktan sonra yakın çağ bölümünde asistan oldu. tanzimat ve bulgar meselesi tezi ile doktora yaptı ve bu tezi ile tarih doktoru oldu. bu tez türk tarih kurumu tarafından yayınlandığı için büyük bir ilgi gördü. 1946'da doçent oldu.
1952 yılında ise profesör oldu. bir ara columbia üniversitesi'nde konuk profesör olarak ders verdi. 1967 yılında pensilvanya üniversitesi'nde konuk profesör olarak bulundu. 1956 yılından 1972 yılına kadar ankara üniversitesi siyasal bilgiler senin de osmanlı ve avrupa tarihi hakkında ders verdi. uluslararası güneydoğu avrupa araştırma merkezi başkanlığı ve ingiltere kraliyet tarih derneği muhabir üyeliği yaptı. daha sonra tekrardan pensilvanya üniversitesi'nde ders verdi. 1972'de emekli olduktan sonra chicago üniversitesi'nde osmanlı tarihi kürsüsünün başkanı olarak abd'de görev yaptı.1973 yılında the ottoman empire the classical age 1300-1600 adlı kitabını yayınladı.1986 yılında ise chicago üniversitesi'nden emekli oldu. sofya üniversitesi ,boğaziçi üniversitesi ,uludağ üniversitesi, selçuk üniversitesi ,atina üniversitesi, kudüs ibrani üniversitesi ve bükreş üniversitesinden uluslararası başarılarının göstergesi olarak doktora payesi almıştır. 1986 senesinde amerikan akademisi'ne, 1993 senesinde ise british akademiye üye seçildi. bu sebeple uluslararası seçkin bir yer alan ilk tarihçimiz olmayı başarmıştır. 1991 yılında halil inalcık'a dışişleri bakanlığı'nın üstün hizmet ödülü verildi. 25 temmuz 2016 yılında ise ankara güven hastanesi'nde hayatına kaybetti.