osmanlı da net ve kesin hatlarla belirlenmiş bir veraset sitemi yoktur. ilk defa böyle bir sistem 1. ahmet döneminde hayata geçirilmiştir. sultanlar hayattayken net bir varis belirtmemiş olup, yazılı olmayan kurallar dahilinde tahta en yakın sancak ta görev yapan şehzade tahta geçmiştir. bunun yanı sıra örneğin; 2. mehmet taht adayının şehzade cem olduğunu belli etmesine rağmen tahta şehzade bayezid yani 2. bayezid çıkmıştır. bunda elbette devlet adamlarının önemli bir rolü vardır. malumu üzere sultanlar başkentlerde ikamet ederken taht talibi şehzadeler sancaklarda ikamet ediyordu. sultan öldüğünde şehzadelere devlet adamları haber gönderir ve ilk gelen şehzade tahta çıkardı. haber gönderen devlet adamları olduğundan, gücü elinde bulunduran devlet adamı ki genelde veziriazam kendisine yakın olan ve gücünü muhafaza edeceğini düşündüğü şehzadeye daha erken haber gönderirdi. aksi bir örnek ise 2. bayezid tahtan çekilerek tahtı devlet adamlarının da desteklediği şehzade ahmet'e bırakmış ancak ordunun tamamen arkasında olduğu şehzade selim bu gücü kullanarak 1. selim adıyla tahta çıkmıştır. kısacası kesin kurallara bağlanana kadar devlet adamları ve asker tahta kimin çıkacağı konusunda ciddi yaptırım gücüne sahip olmuştur. 1. ahmet ile birlikte en büyük olanın tahta geçeceği belli olunca da , özellikle askerler silah gücüne dayanarak kimin tahtta ne kadar kalacağına hakim olmaya başlamışlardır.
padişah vefatı halinde yerine geçecek veliahtı sağlığında kendi belirlerdi. genelde de büyük erkek çocuk seçilirmiş ciddi bi engel yoksa. babadan oğula geçen bir yönetim sistemi olan padişahlık (mutlakiyet) te bi seçim yoktur.