osmanlı devleti'nde kapitülasyon yani bir nevi ayrıcalık uygulaması ilk olarak kanuni sultan süleyman döneminde fransızlara tanınan bazı imtiyazlar ile başladı. zaten aslına bakarsak,kapitülasyon da fransızca bir yerin teslim edilmesi için yapılan anlaşma mânâsına gelmekte.fakat bu anlam zamanla bir devletin başka bir devletin vatandaşlarına tanıdığı hukuksal ve ticari ayrıcalık anlamında yer değiştirdi. zamanla ilerleyen süreçlerle birlikte bu imtiyazlar çeşitli alanlarda eklenerek arttı.osmanlı devleti'nin kuruluş döneminde batılı tüccarların topraklarında ticaret yapmasını kolaylaştırmaya dönük ekonomik ayrıcalıklar verilmişti.bazı kaynaklara göre resmi olmayan ilk kapitülasyonlar 1365'te italyan bir şehir olan ragusa şehrine verilmiştir.daha sonra resmi olarak ilk imtiyazlar fatih sultan mehmet döneminde venedikli ve cenovalı tüccarlara verilmiştir. ikinci beyazıt döneminde ise venedik ve fransa ile yapılan ayrıcalıklar sözleşmelerle arttırılmıştır.fatih sultan mehmet dönemi ile kanuni sultan süleyman döneminde yapılan ayrıcalıklar arasındaki temel fark; fatih dönemindeki verin sadece belli başlı tüccarlara insiyatif verilmesine rağmen, kanuni döneminde ülke bazlı daha geniş kapsamlı kapitülasyonlar verilmiştir.mısırı fetheden yavuz sultan selim'in daha önce memlükler tarafından venedik e verilen ayrıcalıkları yenilemesi ile kapitülasyonlar başka osmanlı topraklarında da yayılmasına imkanı vermiştir. bu imtiyazlar içerisindeki en güçlü olan fransızlar ile yapılan sözleşmenin niteliklerine bakacak olursak;
-fransız tüccarlar 10 yıl vergi vermeyecek ben malların değeri üzerinden %5 gümrük vergisi alınacak. fransızlar arasındaki ticari anlaşmazlığa o yerdeki konsolosluk bakacak ve taraflardan biri türk ise osmanlı kadısı fransız elçiliğinin görevlisi gözetim altında davayı çözecek. bu çok büyük ve ciddi bir imtiyazdır. ayrıca ölen fransızların malları kendi ülkelerindeki mirasçılarına verilecek ticaret gemilerine devletçe el konulmayacak.
-fransızlara din ve ibadet özgürlüğü sağlanacak ve tutsaklar geri verilecek.son olarak ceza hukuku kapsamına giren davalar sadrazamı önünde görülecek gibi hükümler fransa ile yapılan sözleşmede yer almıştı.kanuni sultan süleyman'ın bir nevi siyasi hamle olarak yapmış olduğu bu imtiyazlar o devirde gerekli ve fransa ile güçlü bir koalisyon kurmak için önemli bir hamleydi.fakat kendisinden sonra gelen padişahlar bu imtiyazı sürdürdükleri için zamanla kötüleşen devlet ekonomisi bu imtiyazlar vasıtasıyla zarar görmeye başlamıştır.nitekim sultan 3.murat döneminde 1580 de bir fermanla ingiliz ticaret gemilerine ayrıcalık sağlanması ciddi anlamda kötü bir hamledir.bu hamle doğu akdeniz'de ingiltere ile fransa arasında gelişen yoğun ticari rekabetin bir parçası haline gelmiştir. bunun üzerine fransızlar kendilerine verilen kapitülasyonlar yenileyerek daha fazla ayrıcalık elde etmişlerdir.1604 ile 1622 arasında imzalanan beş sözleşme ile ingiltere'ye daha sonra hollanda ve fransa'ya ayrıcalıklı yakın haklar verildi.