iradi işsizlik; diğer adıyla istemli işsizlik, kişi özgürlüğü ve çalışma özgürlüğü bulunan toplumlarda çalışma gücüne sahip olup da ücret koşulları veya çalışabilme olanağı olduğu halde çalışmayan, çalışmak istemeyen kişilerin oluşturduğu işsizliktir.
gayri iradi işsizlik; diğer adıyla istem dışı işsizlik, iş bölümü ve uzmanlaşmanın ileri seviyelerde olduğu ülkelerde sık sık ortaya çıkan ve ekonomik açıdan gerçek bir işsizlik türüdür. bu istem dışı işsizlik türünde sınıflandırılacak kişiler, istemli işsizlikte olduğu gibi kendi karar ve tercihleriyle işsiz kalmamışlardır. işsizlikten kurtulmaları da yine kendi çabalarına bağlı değildir. bu işsizlik ülke ekonomisindeki koşullara bağlıdır. istem dışı işsizlik, çalışabilir iş gücünün geçerli ücret ve çalışma koşulları altında çalışmak istediği halde geçici ya da sürekli olarak çalışabilecekleri iş yeri bulamama durumudur.