mercekler mikroskoptan gözlüğe kameralardan teleskoplara kadar pekçok optik araçlarda kullanılır. mercek genel olarak camdan ya da sert plastikten en az bir yüzü küresel araçlardır.
cisimlerinin büyütme, küçültme özelliğine cam su ya da mika gibi saydam maddelerden yapılmış araçlara mercek adı verilir. ortası kalın kenarları ince olan kalın kenarlı (ıraksak) mercekler adı verilir.