ganeliler devleti: gazneli devleti afganistan bölgesinde kurulmuştur ismini kurulduğu yerden almıştır. 963 ile 1187 yılları arasında yaşamış olan bir türk devletidir. devletin temelleri samanoğullarına dayanmaktadır. harat valisi alp tigin devletin temellerini atmıştır. kurucu unsur harat türkleri'dir. devlet ismini gazne kentinden almıştır. sebük tegin önemli bir devlet adamıdır. en önemli hükümdarı gazneli mahmut'tur. gazneli mahmut ''sultan unvanını kullanan ilk hükümdardır. hindistan'a 17 sefer düzenleyerek kast sisteminin zayıflamasını sağlayarak islamiyeti o bölgede yaymaya başlamıştır. hindistan'a yapılan 17 seferin ilki peşaver, sonuncusu cat savaşıdırç en önemli seferi ise sommat seferi'dir. gazneli mahmut'a islamiyeti yaydığı için halife ''islam devletinin kılıcı'' unvanını vermiştir. karahanlılar ile gazneliler arasında maverünnehir görüşmeleri yapılmıştır. gazneli mahmut selçuklu hükümdarı olan arslan yabgu'yu tuzağa düşürmüştür. selçuklular bir süre etkisiz hale getirilmiştir. abbasi halifesini şii büveyhoğullarına karşı savunan gazneli mahmut'a ''sultan'' unvanını vermiştir. önemli ve güçlü bir komutandır. abbasi halifesi adına para bastırılıp hutbe okutulmuştur. gazneliler ayrıca yeminiler olarak da adlandırılmışlardır.
pendname: gaznelilerde hükümdarlar hayatlarını bu eserlerle anlatarak kendisinden sonra gelecek kişilere yardımcı olmuşlardır. bilgi verici ve eğitici bir eserdir.
- firdevsi şehname adlı ünlü eserini gazneli sultan mahmut'a sunmuştur.
- utbi ''tarih-i yemi'' adlı eserini gazneli sultan mahmut'a sunmuştur.
- gazneli mahmut biruni için ''sarayımın en değerlisi'' demiştir.
- ibni sina bu zamanda yaşamıştır.
gazneli mahmut ölünce uzun süren taht kavgaları yaşanmıştır. bu taht kavgalarını mesut kazanmıştır. selçuklular ile nesa ve serahs savaşları yapılmıştır. gazneliler yıpranmıştır. selçıuklular ile 1040 yılında yapılan dandanakan savaşı ile gazneliler yıkılma sürecine girmiştir. gaznelileri tamamen ortadan kaldıran yerli gurlular olmuştur .
gazneliler devleti, afganistan'daki gazne şehrinde samanoğullarının herat valisi alp tiğin tarafından kurulmuştur en güçlü devletlerin biridir.
-gazneliler en parlak dönemlerini sultan mahmut zamanında yaşamışlardır. sultan mahmut bir çok yenilikler yapmıştır.
-sultan mahmut döneminde gazneliler, hindistan'a 17 sefer düzenleyerek kuzey hindistan'a hakim olmuşlar ve islâmiyet'i yaymışlardır. islamiyettim yayılmasında çok büyük rol almıştır bu sefer.
-dandanakan savaşı'nı kaybeden gazneliler dağılma sürecine girmişler ve eski güçlerini kaybetmişlerdir.
-gazneliler, afganlı bir kavim olan gurlular tarafından yıkılmıştır.
-gazneliler birçok ulusu t ürkler, iranlılar, hindular, gurlular bünyesinde bulundurmaları parçalanmalarında ve yıkılmalarında büyük rol oynamıştır.
merkez gazne olmak üzere, 963 yılında alp tekin tarafından kuruldu.
gazneliler, en parlak devrini, ünlü hükümdarları gazneli mahmut zamanında yaşamıştı.gazneli mahmut, hindistan'a toplam 17 sefer düzenledi.gazneliler döneminde ilk kez iran topraklarına yerleşildi.1040 tarihinde gazneliler, dandanakan savaşı ile selçuklulara yenildi.gazneliler, 1187 yılında gurluların isyanı sonunda yıkıldı.