1

bizans imparatorlugunun selçuklular üzerindeki anadoluya olan akınlarını durdurmak amacıyla ve türkleri anadoludan atmak amacı gütmesiyle erzurum yakınlarında pasinler ovasında karşılaşmaları

0

bizans imparatoru ix. konstantin monomakhos, türklerin azerbaycân-kafkasya sınırlarına dayanması üzerine 1045 yılında büyük bir orduyu şeddâdîler’in başşehri düvin üzerine gönderdi. bu taarruzu haber alan tuğrul bey de, kutalmış idaresinde bir ordu sevk etti. 1045 yılında, bizans’ın saldırısı üzerine meydana gelen bu ilk selçuklu-bizans savaşında, gürcü prensi liparit’in kumanda ettiği bizans ordusu ağır bir hezimete uğradı. kutalmış, tuğrul bey’e tıpkı 1021 yılında çağrı bey’in söylediği gibi, bu topraklarda kendilerine karşı koyacak bir kuvvet bulunmadığını bildirdi. bu arada gence’yi muhasara eden kutalmış’ın harekâtına paralel olarak, başka bir selçuklu şehzâdesi musa yabgu’nun oğlu hasan idaresindeki ordu da erzurum pasin ovasını istilâ ederek van gölü havzasına indi. ancak büyük zap suyu civarında bizans kuvvetlerinin pususuna düşen hasan pek çok askeri ile birlikte şehit oldu. tuğrul bey çok sevdiği bu akrabasının intikamını almak için, bizans’a karşı hemen yeni bir sefer hazırlığına başladı.
bu sırada ibrahim yinal, yurt istemek için nişabur’a kendisine gelen oğuzlar’ı, topraklarının yeterli olmadığını söyleyerek onları anadolu’ya yönlendirmişti. kendisi de onlara verdiği söze uygun olarak, arkalarından harekete geçmiş bulunuyordu. bu harekâttan haberdar olan tuğrul bey, onu bizans’a karşı savaşla görevlendirdi. ibrahim yinal komutasındaki türkmenler erzurum, gümüşhâne, ağrı, erzen havalisine yayıldılar. bunun üzerine türkleri bertaraf etmek için harekete geçen gürcü prensi liparites, 50.000 kişilik ordusuyla pasinler (hasankale) yakınlarında esas bizans ordusu ile birleşti. 18 eylül 1048 cumartesi günü meydana gelen şiddetli savaşta türk ordusu bir defa daha gâlip geldi. bizans komutanının cumartesi gününü uğursuz sayarak hücuma geçmemesinin, selçuklu ordusuna baskın imkânı verdiği anlaşılmaktadır. kaynaklar ordu komutanı liparites de dâhil, 100.000 esir ve 10.000 araba yükü ganimet ele geçtiğini yazarak ne denli büyük bir zafer kazanılmış olduğunu tasvir ederler. rey’e tuğrul bey’in nezdine götürülen esir ve ganimetlerden, liparites de sultan’ın payına düştü.