sanayi devrimi sonrasinda dunyanin neredeyse tum somurgelerini ve pazarlarini ingiltere fransa ve rusya almisti sanayisini gec kuran italya kendisine en yakin olan ve somurulmemis bir toprak olan osmanlinin trablusgarp libya topraklarina goz dikti osmanli devleti karadan ordu gonderemedi nedeni ise trablusgarp a karadan gitmek icin ingiliz somurgesi olan misir dan gecememeleriydi deniz gucu neredeyse olmayan osmanli denizdende yardim goturemedi bunun uzerine m. kemal ve enver pasa gibi gonullu subaylar halki orgutlemek uzere gizli yollarla kiyafet degistirerek trablusgarp a gitti trablusgarp taki direnise dayanamayan italya yonunu onikiadaya cevirdi osmanli hem deniz gucunun olmayisi hem de osiralarda baslayan balkan savaslari nedeniyle italya ile baris yapmak zorunda kaldi
osmanlı imparatorluğunun çöküş zamanında italyanlar ile yaptığı savaşın adıdır. 1911-1912 yılları arasında olmuştur. mustafa kemal atatürk'ün sömürgecilik ve emperyalizme karşı verdiği bir savaştır.
havacılık tarihi açısından bu savaşta pek çok ilk yaşanmıştır. ilk gözlem uçuşu bu savaş sırasında yapılmıştır.
italyanlar osmanlılara karşı ilk keşif uçuşunu gerçekleştirmişlerdir.
ilk kez deniz ve hava kuvvetlerinin katılımıyla ortak bir savaş gerçekleştirilmiştir.
havadan bombalama denilen olay ilk kez bu savaşta gerçekleştirilmiştir.
bu savaş kaybedilir ama yine de tarihe geçen önemli savaşlardandır.
hamdi takma adını kullanan enver bey ilk kafile ile trablusgarp’a giderken, mustafa kemal, gazeteci şerif takma adıyla ikinci kafilede yer almıştır. 8 ekim 1911 yılında istanbul’dan yola çıkan mustafa kemal, 19 ekim’de iskenderiye’ye varmıştır. mısır’dan önce tobruk’a, oradan da derne’ye geçmiştir.
derne’de, bingazi’de, tobruk’ta italyanlara karşı başarılı savaşlar yapılmış, italyan kuvvetleri iç kesimlere sokulmamıştır. ancak, ne var ki o esnada balkan savaşı’nın başlaması osmanlı devleti’nin bu yöredeki subaylarını geri çağırmasına sebep olmuş, başarılı mücadele subayların ayrılmasıyla sekteye uğramıştır. ekim 1912’de imzalanan uşi anlaşması’yla da osmanlı devleti’nin trablusgarp egemenliği sona ermiş, kuzey afrika’daki siyasi varlığı son bulmuştur.
19. sonlarında birliğini kurmuş olan italya, osmanlı eyaleti olan trablusgarp’ı kendi ekonomik çıkarları doğrultusunda sömürgesi hâline getirmek istemektedir. bu amacına ulaşma yolunda fransa ile 1900 yılında bir anlaşma yapmış, fransa’nın fas’taki nüfuzuna karşılık kendisinin de trablusgarp üzerindeki nüfuzu tanınmıştır. 1901 yılında ingiltere, 1902’de avusturya, 1909’da da rusya italya’nın trablusgarp üzerindeki çıkarlarını tanımıştır.
23 eylül 1911’de italya tarafından osmanlı devleti’ne verilen ilk ültimatomda türk subayların yerli ahaliyi kışkırtmalarından dolayı trablusgarp’ta yaşayan italyan vatandaşlarının tehlikede olduğu belirtilmiş ve gereğinin yapılması sert bir dille istenmiştir. osmanlı hükûmeti 26 eylül tarihli cevabi notası ile bu iddiayı nazikçe reddetmiştir. fakat 28 eylül’de italya, bab-ı ali’ye 24 saatlik bir ültimatom vererek italya’nın trablusgarp’ı işgal edeceğini bildirmiş, italyan kuvvetlerine direniş gösterilmemesi için bölgedeki görevlilere emir verilmesini istemiştir. bütün bu gelişmeler sonucunda italya 29 eylül 1911 tarihinde osmanlı’ya savaş açtığını ilan etmiştir.
italya trablusgarp üzerine harekete geçtiğinde bölgedeki osmanlı kuvvetlerinin durumu hiç de iyi değildir. resmî belgelere göre trablusgarp’taki düzenli birliklerin miktarı ancak 5.000 kadardır. meşrutiyet’le birlikte trablusgarp mecburi askerlik kapsamına alınmıştır. ancak askerlik çağında bulunan 16.000 kişiden 3.400’ü hizmete alınabilmiştir. trablusgarp’ta bir savaş için gerekli olan erzak, cephane, sağlık tesisleri vb. de yoktur. savaş esnasında osmanlı devleti yerli halktan 30.000 asker toplayacağını ummaktadır. italya da bölgede boş durmamış, bölgedeki kabilelerden 12 kadarını elde etmiştir. diğer taraftan trablusgarp’a asker göndermek için donanmanın durumu da hiç iç açıcı değildir.
29 eylül’de trablus önlerine gelen italyan donanması 3 ekim’de burayı bombardımana başlamıştır. kıyı şeridini kolayca ele geçiren italyanlar, içerilere doğru ilerlemeye başlayınca ciddi bir direnişle karşılaşmışlardır.
osmanlı devleti’nde ise bu sıralarda iktidar ve muhalefet arasında ciddi çatışmalar vardır. yemen’de, makedonya’da, arnavutluk’ta isyanlar çıkmış, devlet, memurlarının maaşlarını dahi ödeyemeyecek kadar ekonomik sıkıntı içine girmiştir. donanmanın güçsüzlüğü ve çanakkale boğazı’nın italyan donanması tarafından kapatılmış olması nedeniyle karadan asker gönderilmek istenmiş, ancak ingiliz idaresindeki mısır’ın tarafsızlığını ilan etmesinden dolayı bundan da vazgeçilmiştir. işte böyle bir ortamda enver bey ile fethi ve mustafa kemal beyler, trablusgarp’ı bölgesel kaynaklarla savunulacağı konusunda fikir birliğine vardıktan sonra harbiye nezareti nezdinde gerekli girişimlerde bulunarak trablusgarp’a gitmişlerdir.
trablus savaşı afrika'ya sömürge amacı ile ortaya çıkan fransızlara karşı yapılmıştır.
italyanlar kuzey afrikada ki son osmanlı toprağına saldırmışlardır işi antlaşması ile son buld