1204 yılında istanbul’un latinler tarafından işgal edilmesi, bizans imparatorluğu ve dolayısı ile bizans sanatı ve mimarisi için yeni bir sürecin başlangıcı olmuştur. işgalin ardından teodoros laskaris’in yönetiminde nikaia (iznik) imparatorluğu kurulmuştur. ayrıca karadeniz bölgesinde 1461 yılına kadar hüküm sürecek olan trabzon imparatorluğu; yunanistan’ın arta bölgesinde 1453 yılına kadar hüküm süren epir despotluğu (1261- 1453) ve başkenti mistra olan ve 1460 yılına kadar mora despotluğu bağımsız yönetimler olarak karşımıza çıkmaktadır. geç dönem bizans mimarisi farklı bölgelerde kurulan müstakil yapılanmaya bağlı olarak çeşitli yerel uygulamalar sergiler. söz konusu yerel uygulamaların ortaya çıkmasının sebebi her bir bölgenin farklı bir politik blok ve dolayısı ile farklı kültürel etki alanı içerisinde bulunmasıdır.