mısır'da kurulan ilk türk islam devletlerinden biridir. dokuzuncu yüzyılda abbasiler zamanında bir çok valilik ve komutanlıklara türkler getirilmiştir. bu türkler içerisinde bulunan tolunoğlu ahmet ve muhammed bozulan abbasi otoritesi sonucunda mısır'da vali olan bu iki türk bu açıklıktan faydalanarak bağımsızlık ilan etmişlerdir. bunlardan biri 868 yılında mısır'da ilk türk-islam devletini kuran tolunoğlu ahmet'tir. bu devlete tolunoğulları devleti denmiş ve başkenti kahire olmuştur. sosyal, ekonomik kültürel açıdan gelişmeler gösterilmiş yönetim çoğunlukla türklerden, halk ise araplardan oluşmaktadır. nil nehri çevresinde su kanalları ve han hamam, cami gibi yapıtlar vererek tarım ve mimari alanında gelişme sağlamışlardır. bu dönemde mısır mimari de altın çağını yaşamış ve en önemli eser de tolunoğlu ahmet camii olmuştur. kimsesiz ve fakir kimseler için de açılan eczane ile tolunoğulları örnek bir devlet olmuştur. fakat tolunoğlu ahmet'in ölümü ile başlayan karışıklıkları fırsat bilen abbasiler 905 yılında tolunoğulları devletini yıkmışlardır.
türklerin abbasîlerin kuruluşundan itibaren devletin değişik kademelerinde aktif bir şekilde rol almaya başladıkları bilinmektedir. halife mehdi devrinde başlayan bu yükseliş, harun reşid devrinde faziletlerini övmek için haklarında bir eser yazılacak yahut halifenin hassa ordusunu oluşturacak kadar etkin hale gelmişti. memun ve mutasım ile başlayan ve sonraki halifeler tarafından devam ettirilen uygulamalar neticesinde türkler ordu komutanlığı, valilik ve vezirlik görevlerini ifa ettiler. bu dönemde valilik yapan türk komutanlarından birisi de ahmed b. tolun’du. halife mutez tarafından mısır valiliğine tayin edilen ibn tolun kısa süre sonra bağımsızlığını ilan ederek müstakil bir devlet kurdu. tolunoğulları adını alan bu devlet abbasî hizmetindeki türklerin kurduğu ilk devletti. tolunoğulları’nın mısır tarihi açısından bir başka önemi ise 639’da fethinden sonra kurulan ilk müstakil devlet olmasıydı.