sultan mesud gazne’den istediği teçhizat ve askerler geldikten sonra 9 kasım 1039 tarihinde, herat’dan ayrılarak nişabur’a doğru ilerlemeye başladı. merkezde bizzat mesud, sağ kanatta sipehsâlâr ali ve sol kanatta hâcib sübaşı yer almaktaydı. o sırada tuğrul bey nişabur’da bulunmaktaydı. süratle hareket eden sultan mesud doğrudan nişabur’a gidecek olursa tuğrul bey’in kaçacağını bildiği için önce tus şehrine yürüyüp onu şaşırtmak istedi. fakat gazneli ordusunu adım adım takip ettiren tuğrul bey, sultanın yolları kapatmak istediğini anlayarak süratle nesa tarafına çekildi. gazneli öncüleri habûşân kasabasına geldiği zaman, tuğrul bey’in buradan az önce ayrılmış olduğunu öğrendiler. sultan mesud habûşân’da iki gün dinlendi. o arada ebû sehl hamduy ile surî nişabur’u zabt etmek üzere gönderildi. sultan da bâverd’e bir akın yaptı. zira tuğrul bey o sırada bâverd’e gelmiş ve kendisinden önce oraya ulaşmış olan çağrı bey ile öteki türkmenlerle buluşmuştu. selçuklular süratle nesâ’ya çekilirken gazneli ordusu da onları takibe koyuldu. sultan mesud nesâ’dan hareket ederek 16 ocak 1040 tarihinde nişabur’a girdi.
sultan mesud mart’ta tus şehrine doğru yola çıktı. serahs, bâverd, nişabur ve çevredeki yol kavşaklarına öncü birlikleri yerleştirdi. selçuklular da serahs’a gelerek öncü birlikler çıkarmıştı. sultan on gün sonra serahs’a ulaştı. fakat su ve erzak sıkıntısı nedeniyle 17 mayıs 1040 tarihinde merv şehrine yöneldiler. sultan mesud 23 mayıs günü ordusunu savaş düzenine koyarak henüz bir fersah mesafe yol almıştı ki, çeşitli yönlerden selçuklular taarruza geçti. bu saldırı üzerine gazneli ordusunun ilerleyişi iyice yavaşladı. 24 mayıs 1040’da gazneli ordusu selçuklu kuvvetlerinin hücumuna rağmen öğleye doğru dandanakan kalesi’ne ulaşabildi. sultan mesud ordusunun su sıkıntısını önlemek için beş fersah ilerideki havuza gidilmesini emretti. bu hareket gazne ordusunun düzeninin bozulmasına ve savaşın kaybedilmesine yol açan en önemli olaydı. bu esnada üçyüzyetmiş saray gulamı ordudan ayrılarak selçukluların tarafına geçti. bunlar daha önce kaçmış olanlarla birleşerek şiddetle hücuma geçtiler. bu hücum, zaten bitmiş, yorgun ve moralsiz olan gazneli ordusunun çökmesine ve dağılmasına sebep oldu. savaş alanını terk eden sultan mesud önce merv ovasında bulunan barkdiz kalesine, sonra da garcistan tarafına kaçtı. beraberinde kardeşi abdürreşid, oğlu mevdud ve devlet ileri gelenlerinden bazıları bulunuyordu. sultan 31 mayıs’ta garcistan’a, 21 haziran 1040 tarihinde de gazne’ye ulaştı.