elalılar; paramanides, zenon.
bilgilerimizi duyular sayesinde elde ettiğimizi, bu duyuların da güvenilmez olduğunu savunmuşlardır. duyumculuk (sensualizm) daha sonra demokritos tarafından savunulmuştur.
sofitler: gorgias, protagoras, kritias
insan, toplum, ahlak, siyaset, kültür sorunklarını felsefeye kazandırıp, felsefenin alanını genişletmişlerdir.
bilgi yetilerimizi oluşturan akıl ve duyular bizi sık sık yanılttıkları için onlara güvenilmez.
var olan her şey değişim içinde olduğu için zaten, kalıcı ve kesin bir bilgide olamaz.
öyleyse genel-geçer doğrulardan değil, sadece kişisel sanılarımızdan söz edilebilir.
insan her şeyin ölçüsüdür.
bilgi görelidir (relavitizm)
bilgi kişiden kişiye değişir.
sübjektif relativizm (öznel görelilik)
savunulacak genel-geçer doğru olmadığına göre, benim için yararlı olan, bana göre doğrudur. (pragmatizmin temeli atılmıştır.)
protagoras: üşüyen için rüzgâr soğuk, üşümeyen için soğuk değildir.
not: protagoras, genel geçer, doğru bilginin varlığını reddederken, öznel ve göreli bilginin varlığını kabul eder.
gorgias:
hiçbir şey yoktur.
olsa da bilinmez.
bilinse de başkasına bildirilmez.
not: gorgias, her türlü bilgi tamamen olanaksız saymış ve nihilizme ulaşmıştır.
septikler: pyrron, karneades.
sofistlerin görünüşlerini sistemleştirip, şüpheri felsefenin amacı haline getirmişlerdir.
nesnelerin gerçek yapısı kavranamaz. doğru bilgiye ulaşmak imkânsız olduğuna göre her şeyden şüphe edilmelidir.
nesneler hakkında yargıda bulunmaktan kaçınmalıyız.
aslında herhangi bir şey ne güzel ne çirkin, ne doğru ne de yanlıştır.